VIBA
VIBA
Vereniging Integrale Bio-Logische Architectuur
Bios-Logos

Gezond Bouwen

Materie

Gezond Bouwen

Interview met WOONPioniers

Dit is het 55e interview, maar ook het 58e. Want de kern van de Amsterdamse “Woonpioniers” bestaat uit een kwartet dat collectief op 14 oktober ...

Excursie kantoor Deltawind en vogelobservatorium TIJ op 16 mei 2025

Op 16 mei is er een excursie naar het kantoor van Deltawind en het vogelobservatorium Tij, beide ontworpen door Ro+Ad Architecten en beide gelegen op ...

Interview met Annemieke Vermeulen

“Ik wil elke stem horen” Van wie komt deze uitspraak? Raden! Luisteren is haar specialiteit, bescheidenheid haar kenmerk en binnenkort praat ze ook mee in ...

Interview met Pieter Hennipman

Pieter Hennipman: “Wij zijn een chemische reactie – máák er wat van!” Wie ben je? “Pieter Hennipman en ik ben bouwbioloog met specialisatie vocht en ...

Interview met Crisow von Schulz

“Er staat vandaag een monumentale beuk op het programma, mooi doorslapen hopelijk, dat is altijd een gokje hoe lang je hem te rotten weg moet ...

VIBA Praktijkcafé op 21 mei 2025

Praktijk cafés seizoen herfst 2024 – zomer 2025 Data en tijden: Woensdag 16 oktober, 16-20 uur. Woensdag 20 november, 16-20 uur. Woensdag 19 februari, 16-20 ...

VIBA Praktijkcafé op 19 maart 2025

Praktijk cafés seizoen herfst 2024 – zomer 2025 Data en tijden: Woensdag 16 oktober, 16-20 uur. Woensdag 20 november, 16-20 uur. Woensdag 19 februari, 16-20 ...

VIBA Praktijkcafé op 19 februari 2025

Praktijk cafés seizoen herfst 2024 – zomer 2025 Data en tijden: Woensdag 19 februari, 16-20 uur. Woensdag 19 maart, 16-20 uur. Woensdag 21 mei, 16-20 ...

Interview met Ingrid Hendrickx

Onze zomergast is een vaste bezoeker van veel VIBA bijeenkomsten, met name de praktijkcafe’s; want daar komt altijd nieuwe kennis uit. Dat is juist haar ...

VIBA Praktijkcafé op 20 november 2024

Praktijk cafés seizoen herfst 2024 – zomer 2025 Data en tijden: Woensdag 16 oktober, 16-20 uur. Woensdag 20 november, 16-20 uur. Woensdag 19 februari, 16-20 ...

VIBA Praktijkcafé op 16 oktober 2024

Praktijk cafés seizoen herfst 2024 – zomer 2025 Data en tijden: Woensdag 16 oktober, 16-20 uur. Woensdag 20 november, 16-20 uur. Woensdag 19 februari, 16-20 ...

VIBA Praktijkcafé op 21 mei 2024

VIBA Praktijkcafé dinsdag 21 Mei 2024 Locatie: in de kas bij het kantoor van Renz Pijnenborgh, Edisonstraat 3 ‘s Hertogenbosch. Tijd: 16:00 – 20:00 (rond ...

VIBA Praktijkcafé op 14 mei 2024

VIBA Praktijkcafé dinsdag 14 Mei 2024 Locatie: in de kas bij het kantoor van Renz Pijnenborgh, Edisonstraat 3 ‘s Hertogenbosch. Tijd: 16:00 – 20:00 (rond ...

VIBA Praktijkcafé op 19 maart 2024

Onderwerpen: Afbouwmaterialen voor binnen en binnenklimaat. Circulariteit of niet? Emissie of niet? Vloeren, inventarisatie ervaringen, aandachtspunten. Binnenwanden, inventarisatie ervaringen, aandachtspunten. Binnendeurkozijnen en deuren. Meubilair. Zonwering, ...

VIBA Praktijkcafé op 20 februari 2024

VIBA Praktijkcafé dinsdag 20 februari Onderwerp:  Bouwkosten ramen in deze tijd met veranderingen Locatie:          In de kas bij het kantoor van Renz Pijnenborgh, Edisonstraat 3 ...

Talkshow VIBA Café, Gezond en Biobased Bouwen

Hoe kunnen we met Gezond en Biobased Bouwen impact hebben op onze toekomstige leefomgeving? Moet dit niet de norm zijn? De VIBA organiseerde op woensdag ...

Klimapedia.nl : Kenniswebsite Bouwfysica

Vragen over Bouwfysica, Installaties, Energiebesparing en Binnenklimaat – zie KLIMAPEDIA Graag wijzen we nog even op de website www.Klimapedia.nl. Wist je dat daar ook onder ...

20 mei 2022: Excursie naar het Zorgcentrum De Pelgromhof te Zevenaar

Excursie naar : Zorgcentrum De Pelgromhof te Zevenaar op 20 mei 2022  Op vrijdag 20 mei organiseert de VIBA een excursie naar de Zorgcentrum de ...

VIBA Café 7 april 2022, nieuwe bestuursleden Sandra en Werner

verslag viba café door NIEUWE BESTUURSLEDEN VAN DE VIBA SANDRA RISSEEUW en WERNER EVERS   Tijdens dit VIBA Café stellen twee beoogde nieuwe bestuursleden, Sandra ...

verslag VIBA digitaal Nieuwjaars-Café 13 januari 2021; Leden aan het woord

Door de corona lockdown was een nieuwjaarsbijeenkomst in fysieke vorm helaas niet mogelijk. Om toch het glas te kunnen heffen had het bestuur van te ...

Verslag VIBA Café 2 december 2021 door Atze Boerstra over natuurlijk ventileren vs gecontroleerd ventileren

Atze Boerstra werpt zijn licht op: ‘natuurlijk ventileren’ vs ‘gecontroleerd ventileren’ Ventileren is van groot belang voor onze gezondheid. De corona crisis maakt dat nog ...

Elektrostress verdient aandacht en onderzoek

Elektromagnetische stralingsvelden EMS nemen steeds meer bezit van onze leefomgeving. Dit artikel, geschreven door bio-ecologisch architect Vincent Valentijn, is het resultaat van een half jaar ...

Ventilatie voor dummies door ir Kees van der Linden

Inleiding Goed ventileren van huizen en gebouwen is belangrijk vanuit oogpunten van comfort én gezondheid. Goed ventileren, maar ook weer niet meer dan nodig is, ...

Verslag VIBA Café op 3 juni door Ernst de Nobel over Schilders van Nu

Verslag VIBA Café 3 juni   Joop had vanwege zijn kampeerweek (zie zijn blog) een mooie handleiding gemaakt, zodat Wilco de PowerPoint van Ernst de Nobel ...

Gezond bouwen

gezond bouwen

Gezond bouwen betreft een breed scala aan onderwerpen die allemaal tot doel hebben om te zorgen dat we een gezond leefklimaat in de gebouwde omgeving. Het gaat daarbij om gezonde binnenlucht, voldoende daglicht, akoestiek, ontbreken van uitdamping vluchtige stoffen, voorkomen van nadelig elektromagnetische straling en zo mogelijk andere straling. 

geschiedenis

Langetijd hebben mensen geleefd in vochtige, niet geïsoleerde, slecht verwarmde huizen zonder riolering en stromend water. Van het begin van de vorige eeuw is daar veel verandering in gekomen. Allereerst kregen huizen een rioolaansluiting en stromend water. In de twintiger jaren , zo’n honderd jaar geleden, werden huizen met spouwmuren gebouwd, waardoor huizen geen last meer hadden van vochtdoorslag van buiten. Huizen werden grotendeels verwarmd met kolenkachels, waarbij veel roet en fijnstof  vrij kwam en dat vooral in stedelijke gebieden een ongezonde situatie veroorzaakte. Na de ontdekking van aardgas zijn in de zestiger jaren in de meeste huizen de kolenkachels vervangen door een centrale verwarming met op gasgestookte CV ketels. Door het aanbrengen van een centrale verwarming konden nu alle ruimten in het huis verwarmd worden. 

ventilatie

Door de oliecrisis in de jaren zeventig kwam het besef dat we zuiniger moesten omgaan met energie. Naast het aanbrengen van een beetje isolatie gingen mensen massaal op “kieren jacht”. In de tochtige huizen werden de kieren zo goed mogelijk dicht gezet. Ook nieuwbouw  huizen werden zo gebouwd dat ze zo min mogelijk kieren hadden. Omdat daarmee de van oorsprong natuurlijke ventilatie in huis strek afnam, werd het verplicht om in ieder nieuwbouw huis een mechanische ventilatie te installeren. Bij zo’n installatie wordt centraal lucht afgezogen en komt er via ventilatieroosters frisse lucht in de woning. Om het energieverlies nog verder terug te dringen zijn er inmiddels ventilatiesystemen op de markt waarbij de warmte door middel van een warmtewisselaar uit de afgezogen ventilatielucht wordt teruggewonnen en daarmee de verse ventilatielucht van buiten wordt voorverwarmd. Een ventilatie systemen met warmte terugwinning (WTW) wordt ook wel een balansventilatie genoemd.  Deze systemen hebben echter onderhoud nodig, waarbij ventilatiekanalen en luchtfilter regelmatig gereinigd moeten worden. Helaas gebeurt dat niet altijd waardoor er opnieuw een ongezonde binnenlucht ontstaat. Daarnaast zijn er veel huizen en gebouwen waar nog steeds niet voldoende geventileerd wordt. Dat komt voor bij kantoren, maar ook opvallen veel bij scholen.

normen voor goede ventilatie

De kwaliteit van de binnenlucht wordt voor een belangrijk deel bepaald door het CO2 gehalte in de lucht. Het gehalte CO2 wordt uit gedrukt in ppm (parts per million). Eén ppm staat voor 0,0001 procent CO2 in de lucht. Het CO2 gehalte kan gemeten worden met een CO2 meter. Daarbij kunnen de volgende hoeveelheden aangehouden worden:

380 ppm is het CO2 gehalte in de buitenlucht

650 ppm is de gemiddelde waarde voor een goed geventileerde ruimte

950 ppm is de grenswaarde die geld voor “frisse scholen”

1200 ppm is de officiële grenswaarde voor binnenruimten

vochtregulatie

Bij de bouw wordt er vaak bezuinigd op goede installaties en voorzieningen om een gezond binnenklimaat te garanderen. Ondanks alle verbeteringen die in een eeuw tijd hebben plaatsgevonden, is kunnen we in veel gevallen nog steeds niet spreken over een “gezonde situatie”.

In onze binnenruimten wordt veel vocht geproduceerd door uitademing, transpireren, koken en het drogen van kleding. In de warmere delen van het jaar staan er vaak ramen open en is dat geen probleem. In de koudere delen van het jaar moet het teveel aan vocht worden afgevoerd om te voorkomen dat het te vochtig wordt. Door verwarming kan het echter ook gebeuren dat het te droog wordt in de binnenruimten. Bij te veel vocht kunnen schimmels ontstaan die slecht zijn voor onze gezondheid. Bij een te droge lucht krijgen we o.a. huidklachten en ook dat is niet goed voor onze gezondheid. De optimale luchtvochtigheid ligt tussen de 40 en 70%. Luchtvochtigheid kan gemeten worden door een hygrometer. Voor het krijgen van de juiste luchtvochtigheid is een goede vochtbalans in onze binnenruimten noodzakelijk.

Door het aanbrengen van dampremmende of dampdichte folies en het toepassen van slecht vocht regulerende materialen als beton en het modern stucwerk moet er extra geventileerd worden om het geproduceerde vocht af te voeren en daarmee problemen als schimmel te voorkomen. Een slechte ventilatie kan dan tot gezondheidsklachten zoals astma leiden. Door toepassing van wandafwerkingen als leem en hout verbetert de vochtbalans in de woningen en gebouwen aanzienlijk en kunnen gezondheidsklachten voorkomen worden. Uit onderzoek blijkt vocht wordt opgenomen in de eerste anderhalve centimeter van de wandafwerking. Dit vocht dampt vervolgens op een later tijdstip weer uit.

vluchtige stoffen

In het interieur van woningen, kantoren en scholen worden soms synthetische materialen gebruikt. Sommige van deze synthetische materialen bevatten vluchtige stoffen die schadelijke kunnen zijn voor onze gezondheid. De chemicus Paracelsus (1493-1541) zei: “niets is gif en alles is gif, alleen de dosis bepaald het gif”. Je kan door een korte hoge doses belast worden, maar ook ziek worden van een lange lage dosering. Er zijn 128 miljoen bekende chemische verbindingen, waarvan er 50 miljoen zijn geregistreerd. Er komen per dag 15.000 nieuwe stoffen bij. Slechts van enkele stoffen is de werking onderzocht op de invloed op mensen, waarbij er niet gekeken is naar de onderlinge versterking. Voor het binnenmilieu is er geen standaard. Stoffen worden ingedeeld naar punten van verdamping: VVOC zijn zeer vluchtige stoffen zoals formaldehyde, VOC zijn iets minder vluchtig en SVOC zijn zwaar vluchtige stoffen zoals weekmakers en vlamvertragers. Deze laatste categorie wordt vaak vergeten. Deze chemische verbindingen zitten vaak in huisstof en hebben impact op mensen. PVC vloerbedekking bijvoorbeeld staat stijf van weekmakers en vlamvertragers. Naast de vluchtige stoffen zijn er ook nog fijnstoffen ofwel POM’s. Omdat er geen richtlijnen zijn van overheidswegen houden bouwbiologen daarom meestal de Duitse richtlijnen op dit gebied aan. Daarbij wordt ook de Standaard voor Bouwbiologische Meettechniek aangehouden.

Daglicht

Hoewel er voor alle gebouwtypen normen zijn voor de minimale hoeveelheid daglicht die nodig is voor verblijfsruimten blijkt in veel gevallen dat de hoeveelheid daglicht niet optimaal is. Het is aangetoond dat mensen voldoende daglicht nodig hebben om goed te functioneren. Kunstlicht kan dit niet vervangen.

Akoestiek

Voor de akoestiek in binnenruimten is over het algemeen weinig aandacht. In veel openbare gebouwen is een te grote nagalmtijd waardoor het geluidsniveau vaak hoog is. Deze hoge nagalmtijd wordt veroorzaakt door het toepassen van harde materialen. Ook hier geld dat natuurlijke materialen als leem en hout een positieve invloed hebben op de nagalmtijd en daarmee op het geluidsniveau.

Elektro-machnetische Straling

Het natuurlijk elektromagnetisch spectrum loopt van 0 t/m 10ZHz. Het grootste deel daarvan wordt nu bezet voor niet natuurlijk straling wat veroorzaakt wordt door diverse technieken, zoals het lichtnet, wifi, zendmasten etc.  Deze vormen van straling nemen allemaal toe terwijl de mens niet is mee geëvolueerd. Binnen de bouwbiologie wordt een onderscheid gemaakt tussen de volgende vormen van straling:

Elektrische wisselvelden veroorzaakt door o.a. het lichtnet;

Magnetische wisselvelden veroorzaakt door hoogspanningsleidingen;

Hoogfrequent velden van o.a. radar, wifi, zendmasten;

Elektrische gelijkvelden ofwel elektrostatische velden veroorzaakt door oplading door kunststoffen;

Magnetische gelijkvelden die ontstaan bij gelijkspanning van bijvoorbeeld trams en treinen maar ook bij zonnepanelen;

Kunstlicht waarbij problemen kunnen ontstaan door de vaak slechte kwaliteit.

Er zijn veel studies die de invloed van elektromagnetische velden op de mens aantonen en er zijn veel praktijkvoorbeelden waarbij elektromagnetische straling gezondheidsklachten veroorzaakt. Veel straling veroorzaakt voornamelijk stress en vermoeidheid. Vaak zijn deze problemen op te lossen en kan apparatuur dat dit veroorzaakt vervangen worden. Algemeen kan je stellen dat het altijd goed is om zoveel mogelijk stralingsinvloeden te voorkomen ook al is het moeilijk om straling in onze huidige wereld helemaal te voorkomen.

VIBA en Gezond bouwen

Vanaf het allereerste begin heeft de VIBA zich bezig gehouden met “gezond bouwen en wonen”. Jaren lang is er ook een tijdschrift uitgegeven met deze titel, waar de VIBA een belangrijke bijdrage aan leverde. In Duitsland bestaat al lange tijd het Institut für Baubiologie und Nachhaltigkeit ( Instituut voor bouwbiologie en duurzaamheid). Het vakgebied bouwbiologie houdt zich met name bezig met gezondheid in de bouw. In Duitsland zijn daar opleidingen voor en is het ook een bekender beroep dan in Nederland. Ook in Nederland zijn er diverse bouwbiologen werkzaam. Een aantal daavan zijn lid van de VIBA.

Bekijk ook

Scroll naar boven

VIBA nieuwsbrief

Schrijf u in op onze nieuwsbrief

VIBA

Managed by Kjenmarks - Wordpress & SEO specialisten