Negentig procent van onze tijd brengen we binnen door. Toch is het binnenmilieu niet altijd optimaal en dat kan naar verloop van tijd tot gezondheidsklachten leiden. Volgens bouwbioloog Han Vrijmoed van Bouwbiologie Zwolle kan een goed en integraal ontwerp dit voorkomen. Han splitst zijn voordracht tijdens het VIBA Café op in drie delen. Eerst gaat hij in op de WELL Building Standard. Vervolgens vertelt hij over de verschillende chemische stoffen in onze woon- en werkomgeving en de mogelijke schadelijke werking daarvan op onze gezondheid. Als laatste behandelt hij de nadelige werking van diverse vormen van straling.
Han heeft zijn opleiding gedaan bij het IBN (Institut für Baubiologie und Nachhaltigkeit) in Duitsland. Bouwbiologie is een holistische kijk op de mens en zijn omgeving. Daarbij worden alle aspecten als geheel bekeken. Door het toepassen van de 25 Regels van Bouwbiologie is een gezond en duurzaam gebouw geborgd. Het gaat daarbij o.a. om binnenklimaat, bouwmaterialen, inrichting, ontwerp, architectuur, milieu, energie, water en een eco-sociale leefomgeving. Natuurlijke, gifvrije bouwmaterialen en een stralingsarme omgeving verhogen het welbevinden en verbeteren de prestaties.
De WELL Buildingstandard is afkomstig uit de Verenigde Staten en is een standaard voor de gezondheid van hoofdzakelijk kantoorgebouwen. Bouwbiologie Zwolle voert o.a. de certificeringen uit voor de WELL. De grootste kostenpost (90%) van bedrijven bestaat uit personeelskosten waarbij het personeel voor het grootste deel van werktijd (90%) binnen doorbrengt. 16 % van de werkende Nederlanders ervaart burn-outklachten. Bedrijven die meer aandacht besteden aan hun personeel, presteren ook beter. De WELL standard is gebaseerd op 10 verschillende aspecten: lucht, water, voeding, licht, bewegen, temperatuurcomfort, geluid, materialen, geest en communicatie. Uit diverse wetenschappelijke studies blijkt dat een gezond binnenmilieu bevorderlijk is voor de prestaties van mensen. Het bouwbesluit is niet toereikend voor het behalen voor een goede kwaliteit van deze aspecten.
Omdat er voor woningen nog niet zo’n keurmerk bestaat is Han bezig met de ontwikkeling van de Gezonde Woning Keur. Het doel is een internationale , robuuste en eerlijke kwaliteitsborging voor ontwikkelaars en kopers. De borging is gebaseerd op bouwbiologische principes. Er zijn 3 kwaliteit niveaus: zilver (emissie gereduceerd), goud (emissie arm) en platina (emissie bijzonder laag). In Duitsland is het al uitgerold. In Nederland lopen een aantal test. Er wordt gemeten op volgende 9 parameters (200 stoffen): formaldehyde, TVOC’s, weekmakers, pesticiden, vlamvertragers conserveringsmiddelen, lucht verversings, schimmels en elektrische- en magnetische wisselvelden. Een certificering voor de Gezonde Woning Keur kost c.a. € 1000,-
De chemicus Paracelsus (1493-1541) zei: “niets is gif en alles is gif, alleen de dosis bepaald het gif”. Je kan door een korte hoge doses belast worden, maar ook ziek worden van een lange lage dosering. Er zijn 128 miljoen bekende chemische verbindingen, waarvan er 50 miljoen zijn geregistreerd. Er komen per dag 15.000 nieuwe stoffen bij. Slechts van enkele stoffen is de werking onderzocht op de invloed op mensen, waarbij er niet gekeken is naar de onderlinge versterking. Voor het binnenmilieu is er geen standaard. Stoffen worden ingedeeld naar punten van verdamping: VVOC zijn zeer vluchtige stoffen zoals formaldehyde, VOC zijn iets minder vluchtig en SVOC zijn zwaar vluchtige stoffen zoals weekmakers en vlamvertragers. Deze laatste categorie wordt vaak vergeten. Deze chemische verbindingen zitten vaak in huisstof en hebben impact op mensen. PVC vloerbedekking bijvoorbeeld staat stijf van weekmakers en vlamvertragers. Naast de vluchtige stoffen zijn er ook nog fijnstoffen ofwel POM’s. Omdat er geen richtlijnen zijn van overheidswegen houden bouwbiologen daarom meestal de Duitse richtlijnen op dit gebied aan. Daarbij wordt ook de Standaard voor Bouwbiologische Meettechniek aangehouden.
Het natuurlijk elektromagnetisch spectrum loopt van 0 t/m 10ZHz. Het grootste deel daarvan wordt nu bezet voor niet natuurlijk straling wat veroorzaakt wordt door diverse technieken, zoals het lichtnet, wifi, zendmasten etc. Deze vormen van straling nemen allemaal toe terwijl de mens niet is mee geëvolueerd. Binnen de bouwbiologie wordt een onderscheid gemaakt tussen de volgende vormen van straling:
Elektrische wisselvelden veroorzaakt door o.a. het lichtnet;
Magnetische wisselvelden veroorzaakt door hoogspanningsleidingen;
Hoogfrequent velden van o.a. radar, wifi, zendmasten;
Elektrische gelijkvelden ofwel elektrostatische velden veroorzaakt door oplading door kunststoffen;
Magnetische gelijkvelden die ontstaan bij gelijkspanning van bijvoorbeeld trams en treinen maar ook bij zonnepanelen;
Kunstlicht waarbij problemen kunnen ontstaan door de vaak slechte kwaliteit.
Er zijn veel studies naar de invloed van elektromagnetische velden op de mens aantonen. Han bespreekt een aantal praktijkvoorbeelden waarbij elektromagnetische straling gezondheidsklachten veroorzaakt. Veel straling veroorzaakt voornamelijk stress en vermoeidheid. Vaak zijn deze problemen op te lossen en kan apparatuur dat dit veroorzaakt vervangen worden. Algemeen kan je stellen dat het altijd goed is om zoveel mogelijk stralingsinvloeden te voorkomen ook al is het moeilijk om straling in onze huidige wereld helemaal te voorkomen.
Het gehele voordracht van Han Vrijmoed is terug te zien onder het menu VIBA KENNIS – FILMS