Eerder vroegen we haar zich te laten bevragen. Absoluut geen tijd voor… vijftig uur per week werken en ook nog mantelzorg voor haar vader die vorig jaar na 92 jaar overleed. Inmiddels is haar rust teruggekeerd. We gaan aan tafel!
Anne Ubbels kijkt graag breed zonder oogkleppen of vooroordelen
Wie ben je?
„Anne Ubbels, opgegroeid in Ede samen met twee broers en een zus. Daar werd ik trouwens bij mijn volle naam ‘Anna Quirina’ of Annequirien’ genoemd. 18 jaar later in Delft eindigde een voorstelrondje zo vaak met de vraag ‘Anneke-hoe?’ dat ik er toen Anne van heb gemaakt. Ik studeerde Architectuur en Bouwtechniek aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Tijdens mijn studie werkte ik in Noorwegen, Aruba en bij een van de eerste architectenbureaus die met CAD werkten. Via Delft tot 1988 en de -toen- slechtste buurt van Rotterdam (Spangen) ben ik in Den Bosch beland.“
En nu?
„Inmiddels woon ik al ruim 30 jaar erg naar mijn zin in een ‘houten blokhut met gras op het dak’, in het MW2 (Mens- en Milieuvriendelijk Wonen en Werken) project van Renz aan de noordrand van Den Bosch. Ik waai graag uit in de Uiterwaarden van de Maas. Steeds weer ander licht, andere geluiden, geuren, dieren in de steeds veranderende natuur. Ik zie ook dat het nieuwe ‘afkalfbeleid’ leidt tot het afbrokkelen van de oever. Daarbij verdwijnt soms een prachtige grote boom in het water. Ik snap die waterbeheer logica niet helemaal. Het zand komt in de Maas (moet dus weer worden uitgebaggerd) en die grote bomen, die juist zo belangrijk zijn voor een prettig klimaat (en een afwisselende route), zijn voorlopig niet terug gegroeid. Ik probeer het te begrijpen en me er niet al te zeer over op te winden; dat laatste lukt mondjesmaat.“
Activistisch?
In plaats van ergeren kunnen we ons ook activistisch opstellen. Idee?
„Toen ik jong was heb ik vaak op de barricaden gestaan. In mijn studietijd hielden grote speculanten grachtenpanden leeg. Ik was te schijterig om zelf te kraken maar heb het altijd wel ondersteund. Dan bleef ik na het kraken een nachtje slapen. Ik vond het een akelig idee dat je zo maar op straat gezet kon worden. Wat meespeelde: ik had altijd een piano in huis.“
Inmiddels is Anne de schijterigheid voorbij: zelfverzekerd en boordevol kennis bespeelt ze zalen vol aandachtige toehoorders of traint ze mensen zoals voor HOOM, dat we kennen van Joop Bensdorp: lokale energiechoaches worden hier opgeleid. Ze is dol op de discussies na afloop.
Wie ik ook ben:
„Moeder van twee prachtdochters (trots x2 😊), die hier zijn geboren, getogen en inmiddels ook uitgevlogen, vrouw van een lieve fietsfanaat die werkt als installatieadviseur en dochter van ouders die me een flinke tas bagage hebben meegegeven. Hun manier van leven was bewust omgaan met (alle) grondstoffen, respect voor de natuur, humanisme, investeren in kwaliteit, zelf dingen maken en onderzoeken, creativiteit. Dat heb ik pas kunnen benoemen toen ik om me heen zag dat die vanzelfsprekendheid voor mij niet voor iedereen gold.
En ook: organisator, vertaler, analyticus, praktisch, creatief, precies, netwerker, goed ruimtelijk inzicht, nieuwsgierig, ambitieus.“
Wat doe je?
„Van alles, wat ongelooflijk boeiend is. En soms vermoeiend. Ik kan erg de diepte ingaan en in mijn enthousiasme vergeten regelmatig uit te zoemen. De stip op de horizon ben ik dan even kwijt, totdat ik weer teruggefloten word door mensen om me heen of door slapeloze nachten.“
Eigen adviesbureau
Sinds 2007 heeft Anne een eigen adviesbureau. Daarin heeft ze alles aangepakt wat ze interessant en zinvol vond. Als hoofdredacteur van Gezond Bouwen en Wonen en de kennisbank Duurzaam Bouwen van WEKA. Als rekenaar van energie-, daglicht-, en ventilatieberekeningen, energielabels en maatwerkadviezen. Als bestuurslid van VIBA-vereniging. Als adviseur bij VIBA-Expo. EnergieNul73 Advies en de Woonbond, voor particulieren en huurders(organisaties). Als stage- en afstudeerbegeleider, docent en trainer. Als publicist van artikelen, recensies en beleidsstukken, auteur van een boekje over aardgasvrije wijken.
Waarom zelfstandig?
“Het adviesbureau gaf me de ruimte om mijn kennis en kunde op heel verschillende manieren in te zetten en te ontwikkelen.
Dat is ook de reden dat ik wel een domeinnaam heb, maar nog steeds geen website. Wat zet je daar dan op? Vraag het Anne!?
Qua werk ligt momenteel de focus op kennisoverdracht en advisering.
Bijtanken doe ik buiten. Op vakantie trekken we meestal rond op de fiets. Twee fietstassen achterop met een rolletje daartussen. Tent, slaap- en kookspullen, kleding. Heerlijk zo. Letterlijk weinig ballast en er is zoveel te beleven onderweg! Verder wandel ik graag. Alleen of met anderen om eens lekker bij te kletsen.
En ik lees veel.“
Hoofdredacteur Gezond bouwen en Wonen
In 2007 belde Anne met de redactie en vroeg ze Bart van Ommeren of ze weer artikelen over bouwmaterialen mocht schrijven. Die schreef ze eerder bij bureau DGMR: ‘Bouwdata’. Hij vond dat „wel interessant maar we zoeken ook een hoofdredacteur“. Ze is het gewoon gaan doen, vol overgave. GB&W was een onafhankelijk blad met als kracht dat de artikelen heel breed gericht waren, niet teveel de diepte in. Je moet alles in samenhang zien, niet in losse dieptes. VIBA leden kregen het blad toegestuurd maar er was een veelvoud aan andere lezers. Vakmensen én particulieren. Toen was niet de VIBA maar uitgeverij van Westering de trekker. Het waren mooie jaren. Ze mijmert nog na: „De artikelen die ik kreeg van VIBA-leden waren de meest ‘dramatische’ om te verwerken en in te korten. Het zijn allemaal fantastische aardige mensen maar hun teksten waren ongeschikt voor het brede publiek. Ik miste de uitleg achter VIBA naar het grote publiek, de VIBA leden dachten dat het hun verenigingsblad was. Alleen de artikelen die Clairette Gitz schreef konden meteen door naar de opmaak.“
Begin 2012 moest Jaap de stekker eruit trekken want het geld was op . Voor Anne kwam dit als bliksem bij heldere hemel. Ze bleef verbijsterd en boos achter. Jammer dat zo’n goed blad ter ziele ging.
Actueel: uw redacteur belde onlangs met Annemieke „Hoe gaat het?“ en toen hoorde ik dat Jaap ruim een jaar geleden is overleden. Na de samenwerking in 2016 voor het eenmalige VIBA 40 jaar jubileumnummer kwam ik nog wel eens in Baarn op de koffie. De laatste jaren was dat onmogelijk door corona en de vele chemokuren die Jaap kwetsbaar maakten.
En die piano?
„Ik speel al vanaf mijn derde. Sinds de start mijn eigen bedrijf zat ik teveel achter de computer, dan is pianospelen teveel dezelfde houding. Mede daarom laad ik mezelf nu op tijdens mijn wekelijkse schilderavond ‘portret en model’ (en soms ‘landschap’) en een paar keer per jaar tijdens een weekend sumi-e-schilderen. Oog-hand coördinatie, echt heerlijk als je voor de rest vooral met je hoofd bezig bent. M’n favoriete materiaal is bister, een kleurpigment dat uit verbrand hout en planten wordt gemaakt. Dat verwerk ik met penseel en riet, wat hier volop in de Uiterwaarden groeit. Elk jaar zoek ik een werkje uit om een nieuwjaarsgroet mee te maken. Uw redacteur kreeg er een en is zo vrij die onderaan dit interview te plaatsen.
Waarom ben je VIBA lid?
„Omdat ik de VIBA een warm hart toedraag en me in veel uitgangspunten kan vinden. Ik ben er al lang mee verbonden.
Vanuit huis en tijdens mijn studie ben ik altijd al met mens- en milieuvriendelijk bouwen en leven bezig geweest. Toen ik hier kwam wonen heeft overbuurman Renz mij een keer meegenomen naar een bijeenkomst van de VIBA. Dat voelde zo vertrouwd dat ik meteen lid ben geworden. Dat was in 1993 lidnummer 518. Gek genoeg had ik er tijdens mijn studie nog nooit van gehoord. Er was toen ook nog geen internet en kennelijk ben ik tijdens de opleiding in Delft niet de juiste personen tegen het lijf gelopen.“
Viba-EXPO
„De permanente expositie (hal I) keek toen nog uit op die grote parkeerplaats. Er was ongelooflijk veel te zien en te leren, er liepen gepassioneerde mensen rond en het rook er zo lekker! Vervolgens heb ik eerst als vrijwilliger en later als betaalde kracht hal II mee vormgegeven. Ook een exposanten-administratiesysteem opgezet, want dat was zo’n puinhoop. Nadat de tent failliet ging (eind 1994, ik was hoogzwanger) is er een doorstart gemaakt. Zonder vakkrachten. Dat deed zeer. Ik ben een paar jaar wat minder bij VIBA over de vloer gekomen. Wel trouw lid gebleven en Gezond Bouwen en Wonen blijven lezen.
Toen de VIBA-cafés kwamen was dat een mooie aanleiding om weer een praktische bijdrage te leveren aan de vereniging. Als GB&W redacteur gaf ik input voor de VIBA-nieuwsbrieven en omgekeerd plaatste ik VIBA-activiteiten en -artikelen in het blad. Rond diezelfde tijd ben ik ook VIBA-bestuurslid geweest. Op enig moment (geen idee wanneer dat was) zijn VIBA-vereniging en VIBA-Expo gesplitst. Dat was -zakelijk gezien- noodzakelijk, maar de contacten tussen vereniging en expo verliepen niet altijd soepel. Ik kwam bij beiden over de vloer en had daar soms moeite mee. Toen Adriaan van Mierlo directeur van VIBA-Expo werd, ervoer ik veel raakvlakken. Hij was praktisch, zakelijk, ging de diepte en de breedte in, was een rekenaar en altijd op zoek naar feiten. Hij stimuleerde en faciliteerde duurzame ontwikkeling. Van 2012-2018 heb ik met veel plezier VIBA-Expo mede vormgegeven. Frisse Scholen, Mijn Mooi Brabant en Werkplaats de Gruyter passeerden met al hun werkgroepen, onderwijsprogramma’s, studenten en leerlingen die over de vloer kwamen. Met het vertrek uit de Brabanthallen, hield voor mij helaas het werk daar op. Voor een nieuwe Expo is zeker emplooi! Voelen, ervaren, beleven.
Momenteel ben ik als VIBA’er-niet heel actief. Bij de praktijkcafés probeer ik zoveel mogelijk aanwezig te zijn, maar VIBA-cafés moet ik vanwege mijn werk vaak missen.
Het doet me goed dat er zoveel jonge aanwas is binnen de vereniging.“
Waar gaat het met de VIBA naar toe?
„Ik denk dat het gedachtegoed in potentie een groot draagvlak heeft. Veel jongeren zijn ook bezig met hoe zij de wereld beter kunnen maken.
Of dat gedachtegoed de vereniging bestaansrecht geeft, weet ik niet.
Mijn indruk is dat jongeren meer gelijkgezinden zoeken in hubs (waarin ook andere disciplines zijn) en op digitale platforms en niet zo snel bij VIBA uitkomen.
En dat de jongeren binnen de vereniging vooral veel kennis opdoen bij de oude garde. Ik vraag me wel af -maar kom te weinig om dat goed te kunnen beoordelen- of er voldoende ruimte is voor tweerichtingsverkeer. Ook de jongere generatie brengt kennis, kunde en nieuwe ideeën mee, waar anderen weer wat van kunnen leren.
De vereniging is opgericht als Vereniging voor Integrale Bio Logische Architectuur (‘amen’), maar het gedachtengoed gaat naar mijn idee over veel meer dan architectuur.“
Wat is jouw antwoord op de doorgeefvraag van Kim:
Wat wil jij nalaten voor de toekomstige generaties?”
„Kort: Kennis en Kunde!
Lang: Door mensen op te leiden, lesstof aan te vullen met eigen en andermans praktijkervaringen en zo nu en dan een fysiek documentje na te laten wil ik mijn bijdrage aan een toekomstbestendige samenleving leveren. En ook door mee te geven dat er niet slechts één waarheid is. Ieder mens, elke situatie is uniek en er zijn tegenwoordig zoveel keuzemogelijkheden. Als adviseur zie ik het als mijn taak om zo onafhankelijk mogelijk (je bent nou eenmaal wie je bent) die mogelijkheden met alle voor- en nadelen te benoemen, zodat mensen zelf een gefundeerde keuze kunnen maken.
Wat ik ook nalaat zijn een hoop tekeningen en schilderijen. Of ik dat echt wil weet ik niet en heb geen idee of de eerstvolgende generatie daar zo blij mee is😊.“
En welke is jouw doorgeefvraag?
“Wat betekent geur voor jou en (hoe) geef je dat vorm?”
(Toelichting zie separate editoriaal door Anne zoals eerder verschenen in GB&W nr 2 in 2009)
Tot slot nog wat bonusvragen:
Welke publicatie ben je het meest trots op?
„Dat zijn er twee:
Het essay ‘Isoleren (waarom, hoe, waar en waarmee)’ is te vinden op de website van VIBA-Expo HIER te lezen.
En het meest actueel: Het boekje ‘Aardgasvrije wijken’ dat ik met collega’s van de Woonbond heb geschreven: Je kunt het hier bestellen als PDF en hier bestellen als gedrukt exemplaar.
Nog een vraag:
Hoe heb je door de geschiedenis heen jouw vriendschap met de VIBA ervaren?
„Enerzijds enthousiasmeert het me altijd weer, anderzijds komt wel vaak de oude garde met Wij hebben de wijsheid in pacht.“
Ik wijs haar op de afgelopen zes interviews met drie jongere mannen en vrouwen; dan erkent Anne: „Ja dat bruist en vind ik onwijs leuk.“ Waarmee deze vrouw van 62 net te laat is om bij die oude garde te horen en eerlijk genoeg om voornoemd oordeel overboord te laten zetten.
Over hobby’s: „Onze ouders hebben altijd meegegeven: je moet een aantal hobby’s zó kiezen dat als er iets uitvalt (gehoor, zicht, fysiek) dat je altijd nog kunt wisselen.“
Tot slot ziet Anne uit naar ons 50-jarig bestaan: „Bij ons 35 jarig bestaan hadden we op EVA-LANXMEER een ontzettend leuk feest. Mag er wel weer komen!
