Verslag VIBA Praktijkcafe
Datum: 21 Februari 2023
Thema: Gevelopeningen en beglazing
Locatie: De Kas, Edisonstraat 3, ’s-Hertogenbosch
Notulen: Werner Evers
Bij het voorstelrondje in de kas bij Renz worden door de deelnemers van dit praktijk café een paar onderwerpen ingebracht met betrekking tot het onderwerp.
Zo vraagt Shai zich af hoe we om moeten gaan met ramen met een roedeverdeling. Wat is de beste methode om deze toe te passen of in een bestaande situatie aan te passen.
Renz laat een voorbeeld zien van een sterke maar lichte deuropbouw gevuld met een restproduct uit de landbouw.
Werner vraagt zich af of we de toegepaste m2 aan raamoppervlak kunnen beperken door de ervaring van daglicht op een andere manier te realiseren en integreren in het ontwerp.
Chris laat ons zien via een excel-bestand wat de invloed van daglichtopeningen op de energiehuishouding is.
Vervolgens bekijken we een recent project van Renz waar een bestaande woning uit 1960 met een laag budget wordt gerenoveerd en aangepast met oa strobalen aan de buitenzijde. Dit geeft nieuwe mogelijkheden voor de gevelindeling en detaillering.
De woning wordt doorgezaagd en krijgt een andere kap. Materiaal wat hieruit komt wordt zoveel mogelijk hergebruikt bij de nieuwbouw.
Hoe kunnen de nieuwe gevelopeningen optimaal gedetailleerd worden zodat dit geen extra grote kosten oplevert.
Door de extra laag strobalen wordt de muur ca. 770 mm dik.
Een Inventum Ecolution voor tapwater en centrale verwarming door ventilatielucht uit de woning.
Renz onderzoekt een oplossing met meubelplaat en inklemmen van de glasplaten.
Dit wordt door de groep uitvoering besproken maar behoeft nog een detailuitwerking.
Vanuit de groep wordt een suggestie gedaan om 2e hands kozijnen toe te passen om dat gevel aan de buitenzijde toch wordt vernieuwd. Aandachtspunt is ook hoe het spuien van de woning en de vluchtmogelijkheid wordt voorzien wanneer de ramen worden ingeklemd.
Met name bij bestaande bouw en zeker bij monumentale panden moet goed gekeken worden naar bestaande kozijnen, ramen en raamverdeling door glasroeden.
Een oplossing zou kunnen zijn om vacuüm beglazing (Fineo) toe te passen. Dit is dunner, lichter en past in smalle kozijnen en raamlatten. Optisch levert dit de minste verstoring maar is nu nog duurder.
Een andere oplossing zijn voorzetramen. Dit heeft echter invloed op de uitstraling van de gevelopening en is soms niet gewenst.
Wanneer de roeden niet dragend hoeven zijn kunnen we deze ook voor of in het glas zetten. Het voordeel er op deze manier geen kleine ruitjes geplaatst hoeven te worden. Deze oplossing is dan ook goedkoper maar vaak wel minder mooi of echt.
Chris laat ons een voorbeeld zien van een woonproject De Woongaard. Het beste circulaire burgerinitiatief van de provincie Zeeland van 25 woningen.
Chris neemt ons mee in de opbouw van de woningen. Zo zijn er houten heipalen gebruikt met een betonnen oplanger, er is veel hout en houtvezelisolatie gebruikt en de daken zijn gerioleerd met vlas (Isovlas). De zonnepanelen zijn zelf aangebracht en de buitenafwerking is gemaakt van oude meerpalen. Aan de noordkant is gekozen voor een groendak (sedum) en het hemelwater wordt opgevangen. Er wordt op het terrein een helofytenfilter gebruikt voor het zuiveren van afvalwater.
Chris neemt ons mee in een Excel bestand waarin de gegevens zijn verwerkt om te bekijken wat het effect is van een andere gevelindeling.
Wanneer bijvoorbeeld wordt gekozen voor een andere raamverdeling in de grote puien met een schuifraam in plaats van openslaande deuren zien we dat er veel meer daglicht binnen komt.
Door middel van dakvensters komt ook relatief veel meer daglicht binnen dan gevelopeningen met glas in de wanden.
Het resultaat van dit onderzoek is dat door een andere/slimmere gevelindeling er relatief veel meer extra daglicht in de woning komt en de U-waarde pui ook beter wordt.
Chris is voornemens om ons het Excel bestand toe te sturen zodat wij hier zelf ook mee aan de slag kunnen.
Wat we hieruit leren is dat in de ontwerpfase al veel gewonnen kan worden wanneer we slim met de gevelindeling omgaan.
Verschillende opmerkingen komen uit de groep om de daglichttoetreding en de U-waarde nog meer te verhogen door kozijn loos te bouwen en BENG beglazing toe te passen.
Ook bij zonnepanelen kan de opbrengst van opwekken vergroot worden door frame loze panelen toe te passen. Ook de toepassing van bi-faciale zonnepanelen (tweezijdig werkend) vergroot de opbrengst.
Door zonnepanelen op te nemen in het glas, de kas van Renz is hierbij het voorbeeld, combineren we een aantal elementen in een geveldeel. Lichtdoorlatendheid, zonwering en elektriciteit opwekken.
Een partij die hierin goed kan adviseren is het bedrijf SunSolar in Oss.
Bijvoorbeeld glas-glas zonnepanelen gaan veel langer mee dan normale glasfoliepanelen.
De beste materiaalkeuze voor gevelopeningen vanuit het perspectief van duurzaamheid, vormgeving, isolatie en tochtdichtheid zijn houten kozijnen.
Voorbeelden van houtsoorten zijn Meranti, Merbau, Accoya, Finti, Sapupira en Afzelia.
Door het toepassen van vingerlassen kunnen ook andere houtsoorten als Robinia en Vuren gebruikt worden. Dit reduceert ook de spanning uit het hout.
Voor een goede duurzame afwerking kunnen producten gebruikt worden als Auro en Toplin.
Tijdens dit leerzame praktijkcafe zijn weer flink wat onderwerpen behandeld die ons aan het denken zetten en een bijdrage kunnen leveren bij de keuzes van toekomstige projecten.
Wij danken iedereen voor hun bijdrage!
Het volgende ViBA-praktijkcafé zal plaatsvinden op 09 mei met als onderwerp/thema: Verwerving opdrachten en contracten van architecten en aanverwante dienstverleners.