Michiel De Bouwadviseur: het laatste oliemannetje
Mijn eerste vraag als ik Michiel bel: “Schim van der Loeff” dat klinkt heel duur. “Nounou dat wil niet veel zeggen hoor. Dat stamt uit de tijd dat zulke samengestelde namen makkelijker tot stand kwamen. Driehonderd jaar geleden.” Voel je wel een béétje blauw bloed? “Haha dat is een strikvraag! Soms wel een beetje. Als ik te maken krijg met mensen die écht blauw bloed hebben, ervaar ik wel een soort gezamenlijkheid: het vanuit wat breder perspectief naar de dingen kijken.”
We gaan beginnen!
Wie ben je?
Michiel Schim van der Loeff, anno 1957, vanaf het begin van mijn bouw-loopbaan bezig met de fysieke en sociale kant van het bouwen. HTS bouwkunde, 4 jaar ontwikkelingswerk in West-Afrika, bouwkundig tekenaar en vervolgens projectleider bij ORTA (bureau voor architectuur en ontwikkeling), vanaf 2003 als zelfstandig bouwadviseur betrokken bij inmiddels ruim 300 projecten. Van dakkapel tot woningbouwproject met 40 woningen, van renovatie tot nieuwbouw. Altijd weer maatwerk vanuit de gegeven bouwpartners en omstandigheden. Eigenlijk is mijn missie om een bouwimpuls te helpen landen, om die op een passende manier in de fysieke werkelijkheid te laten verschijnen.
Even privé…..
Michiel is trotse vader van Lucian (35, lerares Vrije School, 2 kinderen dus kleinkinderen van 2 en 4) en Timeas (31, fanatiek wielrenner en startup Cycle-Circles’). Met zijn huidige partner Marloes woont hij heel energiezuinig in een modern gebouwde vakwerkwoning anno 2016 in een wijkje van twaalf in de ‘De Groene Tuinen’, aan de natte kant van Driebergen. Kantoor is op zolder.
Projectleider… een kernkwaliteit?
Ja misschien wel. Als regisseur ben ik de verbindende factor. Mensen noemen mij wel eens het oliemannetje. De crux zit ‘m in het integreren van alle disciplines die bij mijn projecten samenkomen. Een mooie metafoor terwijl we van de olie en het gas af willen.
Hoe kwam je in Afrika terecht?
Ja, daar begon in 1981 mijn bouwloopbaan. Na de MTS wilde ik al als vrijwilliger de nood in Afrika lenigen maar ‘men’ vond dat ik toch beter eerst de HTS kon doorlopen. Ik heb daarna vier jaar met mijn voeten in de Afrikaanse leem gewerkt aan een scholenbouwproject van de Wereldbank en als bonus Chris Posma ontmoet!
Wat doe je?
Ik begeleid bouwprocessen in de “niche” van het duurzaam, ecologisch en biologisch bouwen. Ik adviseer in het stadium van definitief ontwerp naar een technisch ontwerp, werk mee aan het tot stand brengen van een aannemingsovereenkomst en begeleid de uitvoering van de bouwwerkzaamheden. Check op kwaliteit, tijd en financiën. Ik maak investeringsramingen en help in de besluitvorming over materialen, kosten en techniek. Ik vertel graag over bouwmaterialen in het ontwerpstadium.Ik span me in om richting te geven aan het ontwerp- en bouwproces waarin de inbreng van steeds meer specialisten moet leiden tot een optimaal resultaat. Communicatie, verwachtingsmanagement, afstemming.
En in je vrije tijd?
Ik zing graag. Dat is een welkome bezigheid waarin ik meer vanuit mijn gevoel kan werken na een hele dag van bellen, praten, regelen. Een fijne afwisseling – na het zingen ben ik weer verkwikt en in balans.
Op mijn suggestie of Michiel dan ook de hoogste toon zingt, komt eerst een ontwijkend antwoord. Maar dan vervangt hij die toon door oog te hebben voor mensen als hij ze aanstuurt. Zijn “Hartkoor” geeft met kerst een uitvoering in het Zeister hospice en op woonzorgcomplex Stoutenburg bij Leusden, waar zijn 94-jarige moeder woont.
Andere hobby is mountainbiken. “Het mooie daarbij is dat je ver vooruit moet kijken en óók vlak voor je, en dat tegelijk. Net als in mijn werk: kijken wat er hier en nu nodig is – én ik moet vooruit blikken.”
Vloeken in de kerk? Onze gast is ook geïnteresseerd in geschiedenis van de Romeinen.
Wat houdt filosoof Michiel nog meer bezig? “Hoe het stuwmeer van tijd dat je denkt te hebben als je jong bent, langzaam verdampt als je ouder wordt en wat dat doet met de manier waarop je in het leven staat.” Wham – een nadenker!
Waarom ben ik VIBA-lid?
De ontmoeting en uitwisseling met vakgenoten in dezelfde hoek van het bouwen in Nederland is voor mij inspirerend. Als één-pitter het gevoel te hebben samen aan iets groters te werken. Fantastisch om de bevlogenheid van de andere VIBA-leden te ervaren; de inzet om het steeds nog beter te willen doen. Daarnaast leer ik vakinhoudelijk veel in de VIBA-(praktijk)cafés; het uitzoeken tot in de kleine details, met de inbreng van bijzonder kundige specialisten. Dus ook een waardevol kennis- en ontwikkelingsplatform voor mij.
Waar gaat het met de VIBA naar toe?
Ik zie de kennisuitwisseling en de onderlinge inspiratie als belangrijkste kwaliteit van de VIBA-Vereniging. Hiermee wordt iets verzorgd wat meehelpt in het duurzamer en ecologischer maken van de gebouwde omgeving in Nederland.
Hoe kwam je bij VIBA terecht?
Michiel brandt los: Door collega’s bij het ORTA Atelier. VIBA zat wat meer aan de materiaalkant, ORTA aan de menselijk-ideologische. In Delft had zich een werkgroepje Antroposofie en Architectuur gevormd na een lezing van Bernard Lievegoed. Zij studeerden ook een jaar aan de Alanus Hochschule für Kunst und Gesellschaft bij Bonn.
Toen kwamen er al snel vragen om te gaan ontwerpen en bouwen. Er werd een plan getrokken. De één ging afstuderen, de ander gebouwen ontwerpen, en daarna stuivertje wisselen.
Ergens rond 2000 werd ORTA Viba-lid. Michiel zat vervolgens ook nog een aantal jaren in het VIBA-verenigingsbestuur.
ORTA architecten
Zij namen de idealistische woongemeenschap – eeuwen geleden – op het eilandje in het ORTA-meer in noord Italië als inspiratiebron. Namen komen voorbij: Pieter van der Ree, Peter van der Cammen, Marien Faasse, Warmolt Lameris, Michael Mösch, Maarten Camman, Theo van Sprang en Ad Bouwmeester.
Michiel was na zijn Afrika-avontuur in 1986 een meubelmakerijtje begonnen maar miste collega’s. Hij zag een advertentie waarin ORTA een bouwkundige zocht. Bingo! Dat werd een mooie tijd. Werken met sociale driegeleding, met behoefte-inkomens, open structuren, enthousiasme vanuit de inhoud. Van 1987 tot 2000 was Michiel lid van de maatschap. Rond 2000 vloog iedereen tenslotte uit, velen naar het buitenland. Peter van der Cammen ging verder als ORTA-NOVA en onze gast startte als De Bouwadviseur met de rijke ervaringen uit de ORTA-tijd.
Antwoord op de doorgeefvraag van Dolf:
“Aan de ene kant heb je de markt die als een dolle ontwikkelt en volop inzet op biobased bouwen en aan de andere kant heb je VIBA als kennis-collectief en hoe kan VIBA nu de markt helpen”?
De VIBA helpt de markt door echt te kijken naar alle ontwikkelingen in de markt; het onderscheid te ontdekken tussen echte oplossingen en holle frasen. En als VIBA-lid kijken we graag vanuit een ruimer perspectief: integraal. Marktpartijen zijn ook specialisten geworden: dat levert vaak nieuwe, specifieke kwaliteiten op maar vraagt ook een kritische blik op hoe die kwaliteiten samenhangen met andere aspecten van het gezond bouwen en wonen. Met de rollen die wij als VIBA-leden op onze beurt vervullen in ontwerp- en bouwprocessen vormen we een invloedrijke marktpartij. Vaak zijn wij ook de vragende partij en geven daardoor mede richting aan die zich ontwikkelende markt.
Welke is jouw doorgeefvraag?
Is er een rol weggelegd voor de VIBA als je kijkt naar de enorme opgave in de komende 25 jaar voor de noodzakelijke verbetering van het bestaande woningenbestand in Nederland (het gaat om een kleine 8 miljoen woningen)?
De niche wordt gemeengoed
Op mijn vraag hoe lang het VIBA gedachtegoed nog een niche blijft, hoor ik Michiel op het puntje van zijn stoel komen. “Ik merk dat heel veel dingen die 20 jaar geleden aan het front lagen van wat belangrijk was, langzaam gemeengoed aan het worden zijn. Ik ben daar wel blij om. Die niche wordt al maar ruimer. Als wij allen persoonlijk als adviseur en tijdens VIBA-café’s en praktijkcafé’s de ’boodschap’ verkondigen, gaat het als een olievlek groter worden. Há.. daar zijn we weer: Michiel het oliemannetje!
Tekst: Wilco Machielse
December 2022