De VIBA (Vereniging Integrale Bio-Logische Architectuur)startte als vereniging met officiële stichtingsdatum 15 december 1976. Oprichters waren prof.em. Peter Schmid, destijds hoogleraar aan de Technische Hogeschool Eindhoven (THE, later TU/e; Faculteit Bouwkunde, Bouwtechniek, sectie Afbouwtechniek en Milieu-integratie AM-universitaire leerstoel van 1972-2000) en enkele THE-studenten, verenigd als Studenten Integrale Bio-logische Architectuur (SIBA) waaronder Sjap Holst (later ir.- en leembouwexpert, oprichter EcoDesign) en Michiel Haas (later NIBE-oprichter en TUD-professor).
Professor Schmid en de SIBA-studenten aan de THE zochten een shelter om de ideeën van ‘Integrale Bio-logische Architectuur (IBA) om hier hun krachten coöperatief te bundelen. Afspraak was deze vereniging buiten de THE-campus Eindhoven te vestigen en op een voor ieder toegankelijke locatie. De 1elocatie werd kasteel Herlaer in het Noord-Brabantse Garderen bij St. Michielsgestel, voormalige residentie van de ouders van een SIBA-volgeling (en later VIBA-lid en ir.) Jan van der Linden.
Direct na de verhuizing van Eindhovense universiteitscampus naar kasteel Herlear werden op 1 mei (Internationale Dag der Arbeid) twee coöperaties opgericht, de BABC (Bio-logische Architectuur en Bouw Coöperatie) als aannemersbedrijf en de IBAC (Integrale Bio-logisch Architectuur Coöperatie) als architectuurbureau. Professor Schmid benadrukte de Logica binnen de Biologie door zowel het leven (Bios) als verstandelijke geest (Logica) met verbindingsteken te voorzien. Beide ‘coöperatieve’ bedrijven werkten volgens een arbeiders-productie-coöperatie: de werknemers bezaten volledige zeggenschap; een sociaaldemocratisch fenomeen dat in beginjaren 1970 hun op- en doorgang vonden, naast kleinschaligheid gebaseerd o.a. op sociaal-econoom Ernst Schumacher’s bestseller Small is Beautiful, A Study of Economics as if People Mattered [Schumacher 1973].
Ook het ondernemerschap-stichting MEMO (Mens- en Milieuvriendelijk Ondernemen) onderstreepte deze gedrag- en handelswijze. Naast een gezonde manier van bouwen werd een gezonde (gelijkwaardige) manier van onderlinge omgang binnen het bedrijf nagestreefd.
DE VIBA organiseerde workshops in en om kasteel Herlaer, o.a. over leembouw-methoden. Een concept voor een human-ecologische uitbreiding aan de zuidkant van Lelystad, dei helaas niet gerealiseerd werd. Criteria van het concept waren gezond werkklimaat-goed milieu en energieneutraal-verantwoorde (opwekking) voeding-(alternatieve) gezondheidszorg.
Het uitbreiding-concept van Lelystad-workshop leunden aan bij een vergelijkbaar project in Hull (GB) waaraan studenten van de Hull School of Architecture werkten onder leiding van architect Howard Liddell. Peter Schmid ontwierp een (vogel)perspectivische schets. Het wensbeeld van dit Lelystad-concept in vierkante grid-opzet doet denken aan de concentrische tuinstad-diagrammen van Ebenezer Howard [Howard 1898; 1902]; verschil: vierkante ‘grid’ (schaakbordpatroon) versus cirkelvormige stads(uitbreiding)-ontwikkeling.
In Dronten, een kleinschalig opgezette gemeente in de Noordoost-/Flevopolder, wilde men daadwerkelijk biodynamisch en kleinschalig wonen en werken. Er kwamen diverse ontwerpen voor de prijsvraag binnen, o.a. van het organisch bouwbedrijf Ton Albers en Max van Huut en het aan de VIBA gerelateerde BAK (Bureau voor Bio-logische Architectuur) architecten. Uiteindelijk lieten bewoners in Dronten het eveneens afweten. Er werden nog leembouwworkshops georganiseerd en lezingen verzorgd in kasteel Herlaer-fase door de VIBA.
Een verdere VIBA-professionalisering ging gepaard met de verhuizing van het kasteel naar het net veraf gelegen bedrijvencentrum Brabant, de Brabanthallen, in de Den Bosch.
Diverse prijsvragen zijn van hieruit door VIBA geïnitieerd en uitgeschreven. Inmiddels zijn enkel initiatieven ook gerealiseerd; o.a. de 1ein 1992 ‘Nationale VIBA-prijsvraag mens- en milieubewust bouwen en wonen ’92’ ter gelegenheid van het 15-jarig VIBA-jubileum.
Spraakmakende, deels alternatieve en experimentele woonwijken in Nederland werden door VIBA-architecten, deels met bewonersparticipatie zoals zelfbouw, gerealiseerd. Pionier-werk op basis van humaan-ecologisch georiënteerd ontwerpen-bouwen-wonen zijn: EG-Demonstratie-project in Goirle (Arcos 1986), MW2-project De Hooipolderin Maaspoort 1987, …later Vernieuwend Bouwenin Zutphen 1996 door Willem Grotenbreg, The Castle-project in Zevenaar 1996 Arcos, o.a. John Olie, die hier ook woonde. Opmerkelijke projecten zijn de verbouwde watertoren in Naarden-Bussum waarin het NIBE-bureauonder directie van prof.em. dr. Michiel Haas zich vestigde en het bijenpaviljoenin het Goffert Park Nijmegen door Frank Marcus (-Architecten).
De winnende inzending met voorwaarde dat dit op 4 diverse locaties, Amersfoort-Arnhem-Enschede-Roermond, zou worden gerealiseerd.
In Rijkerswoerd, een VINEX-locatie bij Arnhem, werden ontwerpen van ir. Jan Giezen van Artes architecten en adviseursnaast die van architect N. Van der Stelt, de coöperatie van de ontwerpers W.J.M. Dettmers (Energie+Ecologie+Biologie), R. Van der Donk AvB (Stedebouw & Vormgeving) en P.J. Boots (Constructie +Budgetten) gerealiseerd in 1997.
De ingezonden ontwerpen van architectenbureau Hans Coppen en Wim de Bruin werden gerealiseerd in Molenveld, Roermond. Eveneens werden hier 48 eengezinswoningen ontworpen door Toine Claessen van bureau Arcos(John Olie-Toine Claessen-Henk Swaagstra) gerealiseerd.
Het project Oikos werd in Enschede gebouwd. Architectenbureau Artes (o.a. Peter van Gerwen) mocht zijn ontwerp realiseren in de VINEX-locatie Nieuwland, Amersfoort.
De 2eprijsvraag betrof de renovatie en herbestemming van een school naar 32 woningen aan het Pinasplein, Rotterdam. Wat te doen het bestaande panden? : geschikte herbestemming vinden! De prijswinnaars werden de S-2 Architectenuit Benthuizen en het Bureau voor bouwen en wonen Erdtseick uit Driehuizen. Hun bijdrage , het ‘Ecozuilplan’ bestaat uit een installatieschacht waarin energiezuinige voorzieningen zijn geïntegreerd. Daarnaast zou volgens het ecozuil-plan zo min mogelijk verbouwd worden waardoor bouwmateriaal en energie werd bespaard (zie schets in Gezond Bouwen & Wonen (GB&W) 1998, nr. 4, blz. 14). De 3eprijsvraag betrof de herbestemming van de technische hogeschool in Witzanglaan, Amsterdam (eveneens beschreven in GB&W).
Op 7 en 8 juni werden 2 studiedagen ‘Op weg naar een nieuwe (bouw)wereld’ in de Poort, Groesbeek georganiseerd, naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van de VIBA vanuit de Economie-Filosofie-Kunst. O.a. de kunstenaar Pieter Kooistra, grondlegger van de Kunstuitleen was hier aanwezig, kunstenaar Huub Kortekaas (Harmonikale Ellips lid vanaf 1e uur; decennialange HE-voorzitter Douwe Knol, nu Hans Coppen) en uit USA overgevlogen bio-architect prof. Sim van de Ryn. De bijeenkomst met doel de VIBA-doelstellingen te updaten geschiedde volgens de Methode Holistische Participatie (MHP), mede ontworpen door prof. Schmid.
Diverse werkgroepen zagen het licht bij de VIBA: Gezond en duurzaam bouwen’, HAT-huis van de andere toekomst’, ‘Harmonicale Ellips (HE door prof. Schmid)’, ‘Architectuur’ (1996-‘97 door dr. Juri Czabanowski), ‘Feng Shui’, ‘Toetsingscommissie’, ‘Electrobiologie en Interieur’, Radio-esthesie’ e.a. De HE-werkgroep werd opgericht n.a.v. kathedralentocht in Frankrijk waar o.a. prof. Gout en prof. Osterhoff uit TU Delft en prof. Goudappel en prof. Schmid uit TU/e deelnamen. Sinds herfst 1984 verscheen het kwartaalschrift Nieuwsletter HarmonicaalBouwen. Na 13 nummers is deze Nieuwsletter overgegaan in Gezond Bouwen & Bouwen.
Na een periode van 1986-2011 is de uitgave van het architectuurtijdschrift GB&Wovergegaan in een VIBA Nieuws-verslag en activiteitenoverzicht (o.a. excursies, VIBA-Praktijk dag) online, nu o.l.v. architect Ad de Vreeze. In 2017 volgde een 40-jarig VIBA-jubileum en -feest in Den Bosch.
Sinds 2019 is de VIBA verhuisd naar het ANNE (Alle Nederlanders Naar Energieneutraal)-gebouw, een voormalig NS-gebouwtje, nu een zgn. transitie-gebouw aan het Veemarktplein, nabij het CS-Utrecht en centraal in Nederland gesitueerd. Hier vinden jaarlijks 8 VIBA-cafés plaats.
Tijdens de VIBA – Algemene Leden Vergadering (ALV) in ANNE op 3 september 2020 werd unaniem het nieuwe bestuur door aanwezige VIBA-leden ingewilligd/goed gekeurd met o.a. architecten Michel Post (Orio Architecteno.a. stroballen-bouw in NL), secretaris Joop Bensdorp (Ruimte voor Leven) en penningmeester Chris Posma en activiteitencommissie Peter van der Dammen en Reinout Keesmaat met toezegging ondersteuning andere VIBA-leden) en pr-man Wilco Machielse (Wilco Klus Klus) besloten de ‘A’ van de VIBA, de Architectuur centraal te stellen en 3 steunpijlers als fundament voor VIBA-doelen: PROCES-VORM-MATERIE.
[postdoc dr. MA Juri Czabanowski, kunst- en architectuurhistoricus (bureau UrchiTecton) en (beeld)dichter, VIBA- sinds 1993/ Harmonicale Ellips-sinds 1995/ VIBA-Architectuur-lid en -oprichter (1996-‘97), geüpdatete versie september 2020; op basis oktober 2006 Paragraaf 7.2.2. in proefschrift met hoofdtitel Humaan-Ecologisch Georiënteerde Woningbouw, TU/e 2006].
(basis proefschrift Humaan-Ecologisch Georiënteerde Woningbouw verschenen als Bouwstenen 99, TU/e 4 oktober 2006, p. 270-272 met geactualiseerde aanvullingen tot heden)
Link naar proefschrift: https://doi.org/10.6100/IR615349