Verslag VIBA Praktijkcafe
Datum: 18 Oktober 2022
Thema: Circulair funderen, afwerken en inrichten
Locatie: De Kas, Edisonstraat 3, ’s-Hertogenbosch
Notulen: Werner Evers
Na een korte introductie van Renz Pijnenborgh en Chris Posma over het onderwerp van de avond wordt een rondje gemaakt onder de aanwezigen naar hun ervaringen met circulariteit en een voorbeeld of vraag uit de praktijk. Een greep uit de ervaringen…
Zo benoemd Vincent Valentijn de verschillende sloopstromen die een architect en bouwer kan inzetten voor het realiseren van een nieuw bouwproject. Zijn kanttekening is dat een materiaal in de praktijk vaak maar 1 keer wordt hergebruikt. De vraag is of we dit wel circulair mogen noemen.
Sandra Risseeuw heeft een hoogwaardig isolatie materiaal meegenomen (Bluedec) en vraagt zich af hoe circulair dit materiaal is. De leverancier claimt dat we dit product eindeloos kunnen hergebruiken.
Frans van der Werf benoemd de Open Building strategie waar hij vaak mee heeft gewerkt waarbij wordt uitgegaan van een drager, een constructief vast kader dat opnieuw gebruikt kan worden waarbij de inrichting van bijvoorbeeld een woning steeds kan veranderen.
Reinoud Keesmaat belicht het onderwerp vanuit de stedenbouw en merkt op dat circulariteit bij grote bouwstromen lastig is te realiseren.
Wanneer onderdelen en materialen worden hergebruikt heeft dit vaak invloed op de volgorde van maken maar is ook bepalend voor de vormgeving en maatvoering van het eindproduct. Kan een bestaande fundering gebruikt worden voor een nieuw gebouw? Kunnen onderdelen van bestaande meubels gebruikt worden voor nieuwe meubels?
Een nauwkeurige bestudering en soms berekeningen zijn hiervoor noodzakelijk.
Hiertegenover staat de winst van het niet opnieuw hoeven produceren en transporteren van bouwproducten.
Een mooi praktijkvoorbeeld van tijdelijk hergebruik van bestaande volumes zijn de containers die Maersk heeft geleverd voor de opera uitvoering Akhanaten van Philip Glass in Rotterdam.
Voor het onderdeel van het programma circulair funderen vraagt Frans van der Werf zich af waarom we funderingen uit de grond moeten halen. Waarom niet investeren op de lange termijn en funderingen hergebruiken voor nieuwe toepassingen.
Het boek van Bernard Leupen, Kader en Generieke Ruimte, een onderzoek naar de veranderbare woning op basis van het permanente uit 2002 sluit hier mooi bij aan en stimuleert het ontwerpen van gebouwen die eenvoudig aangepast kunnen worden naar een nieuwe functie zonder het kader of de drager aan te passen.
Chris Posma laat een paar voorbeeldprojecten zien waarbij op verschillende manieren bestaande onderdelen zoals een fundering, oude meerpalen en constructiebalken van gesloopte overkappingen van tankstations prima bouwmaterialen zijn voor nieuwe projecten. De logistiek van verzamelen en opslaan van deze materialen vraagt hierbij om een andere benadering voor een geslaagd bouwproject.
Tijdens deze avond worden ook even kort de stalen grondschroeven besproken die we steeds vaker tegenkomen voor met name lichte gebouwen. Het idee van geen beton hoeven storten en schijnbaar minimale verstoring van de grond worden teniet gedaan door de slechte score van dit systeem op de Milieuprestatie van een Gebouw. Wij komen tot de conclusie dat het beter is om dergelijke producten niet toe te passen. Wellicht wanneer de grondschroeven in de toekomst worden uitgevoerd met een niet milieubelastend materiaal dat dit product weer interessanter wordt.
Een veel beter alternatief is een houten fundering op basis van vuren houten palen. Alleen toe te passen bij een stabiel grondwaterniveau met een betonnen oplanger. De houten palen mogen namelijk niet boven het grondwaterniveau uitkomen vanwege de kans op rotting.
Het thema van deze avond, circulariteit, blijkt een onderwerp waar lang over wordt doorgepraat en gediscussieerd. Hoe krijgen we meer aannemers enthousiast om op deze manier te bouwen? Kloppen de cijfers die we lezen van bedrijven die beweren kampioen recyclers te zijn? Wat is de daadwerkelijke milieubelasting van materialen? Volgens het NIBE is schapenwol m.b.t. de milieubelasting gekelderd van de eerste plek (jarenlang) naar plek 7. Hoe is dit mogelijk en hoe geloofwaardig zijn zulke cijfers. Taaie onderwerpen die eerder voor vertroebeling zorgen dan een duidelijk beeld hoe we ervoor staan. De rijksoverheid heeft als doelstelling om in 2050 een volledige circulaire economie te realiseren op het gebied van grondstoffen, producten en diensten.
Wat betekend dit precies? Om deze doelstelling van de overheid te bereiken moet er in ieder geval nog veel gebeuren.
De ViBA zal de ontwikkelingen nauwgezet volgen en waar nodig voorzien van commentaar.
Wordt vervolgd…
Het volgende ViBA-praktijkcafé zal plaatsvinden op 13 december met als onderwerp/thema: Minimaliseren van de Installaties.
