Verslag VIBA Praktijkcafé op 13 dec 2022

Verslag VIBA Praktijkcafe
Datum: 13 December 2022
Thema: Tussen droom en werkelijkheid: weg met de installaties?
Locatie: De Kas, Edisonstraat 3, ’s-Hertogenbosch
Notulen: Werner Evers

Op 13 december j.l. vond in de kas bij Renz in Den Bosch een zeer bijzonder VIBA praktijkcafe plaats . De ruimte was bomvol VIBA-leden en in een sneltreinvaart kwam van alles voorbij op het gebied van woningen en installaties.

Na het voorstelrondje begonnen we echter met de basics.
Zijn installaties eigenlijk wel nodig? Kunnen we een comfortabel huis bouwen zonder verwarming of ventilatiesysteem? En in hoeverre worden we door de steeds aanscherpende regels gedwongen om een woning te voorzien van installaties om bijvoorbeeld de opwarming van een woning in de zomer tegen te gaan?
En niet iedere woning is hetzelfde. Zo zullen de keuzes voor een rijtjeshuis anders zijn dan een vrijstaande woning in het buitengebied.

In de praktijk is veel mogelijk maar de kennis die nodig is om goede keuzes te kunnen maken wordt steeds complexer.
Mooie voorbeelden van het minimaliseren van installaties zijn het ‘Earth, Wind and Fire’ concept en de ‘Brabant Woning’.

Chris laat ons een zeer interessant onderzoek zien hoe kledingkeuze invloed heeft op de warmteafgifte van je lichaam. Door terplekke getallen te veranderen in de spreadsheet komen we achter een paar leerzame feiten.
Bijvoorbeeld 45% (het grootste gedeelte) van de warmteafgifte van een mens gaat via de benen en voeten. En bij het dragen van een trui in plaats van thuis rondlopen in je T-shirt kun je de thermostaat makkelijk een paar graden naar beneden draaien en je toch comfortabel voelen. De activiteit is hierbij ook belangrijk. Opruimen in huis of een boek lezen op de bank maakt veel verschil.

Uit onderzoek blijkt dat het goed is voor de mensen wanneer we wisselende temperaturen ervaren. Het lichaam past zich hierop aan en zorgt ervoor dat de temperatuur van ons lichaam weer in evenwicht wordt gebracht.
In de nacht kun je je beter beschermen tegen de kou dan overdag. In de slaapkamer hoeft de verwarming in moderne huizen dan ook eigenlijk niet aan te staan.

Chris noemt als voorbeeld het principe van de openlucht scholen die op dit moment opnieuw in de belangstelling staan.
Destijds opgericht om TBC tegen te gaan, door meer licht en lucht een gezonder lichaam te krijgen en een heilzame werking voor de longen.
Uit recent onderzoek blijkt dat openluchtscholen in een stad nog steeds werken doordat de buitenlucht ook hier beter is dan het binnenklimaat.

Bij de volgende spreadsheet van Chris zien we de effecten van installaties op het energieverbruik van een woning.
Door getallen te veranderen krijgen we meer inzicht in de werking hiervan. Zo zien we dat bijvoorbeeld de wijze van ventileren van grote invloed is op het energieverbruik.
Het ventilatieverlies is vaak groter dan het transmissieverlies!
Ook het invullen van werkelijke stookdagen in de tabel verandert de situatie.
Wanneer we gaan kijken naar de dagen in het jaar waarbij we ons moeten wapenen tegen de kou blijkt dat slechts 1,6% van de tijd de buitentemperatuur onder de -4 graden daalt en 16% van de tijd onder de 0 graden.

Aan de hand van de spreadsheet worden in een hoog tempo verschillende onderwerpen naar voren gebracht.

  • De grootste transmissie van warmte gaat via de ramen. Bij het ontwerp kunnen we hier rekening mee houden.
  • Door een woning te compartimenteren en dynamisch te gebruiken kunnen we een positieve invloed uitoefenen op het energie gebruik.
  • Het comfort van een woning wordt in grote mate bepaald door de balans tussen temperatuur en luchtvochtigheid.

Wanneer dit niet klopt hebben wij de neiging om dit handmatig aan te passen.

  • Te veel kieren in en woning geeft vaak problemen in de wintersituatie.
  • Ook bij een klein huis hebben we installaties nodig om aan de eisen te Er is minder energie nodig om een klein huis op te warmen maar het gebruik is vaak anders en speelt zich meer af in de totale ruimte van de woning.

Terugkomend op het onderwerp van dit Praktijk café. Het is mogelijk om installaties te beperken door gebruik te maken van natuurlijke systemen en natuurkundige processen.
Zo kunnen we gebruik maken van grondbuizen voor het verwarmen van natuurlijke luchtaanvoer, maar we kunnen ook een woning ook verwarmen door middel van composteren met bijvoorbeeld een Biomeiler.

Soms kan creatief gebruik worden gemaakt van een bestaande situatie.
Een voorbeeld hiervan is een groot ijsblok in een bestaande gierkelder te maken. Door slim gebruik te maken van de overgangsweerstanden van ijs naar vloeibaar water kan warmte onttrokken worden.

Het nadeel van dergelijke systemen is dat er vaak wat meer ruimte rondom de woning nodig is voor een goede werking.
Gezondheidsaspecten kunnen van belang zijn om te kiezen voor minder installaties of apparaten.
Veel mensen ervaren tocht of te veel luchtstroom als niet wenselijk. Ook het geluid van apparaten kan problemen opleveren.

In dit kader wordt de Brabant Woning naar voren gebracht, waarbij gezond binnenklimaat, comfort, energiearm maar de betaalbaarheid voorop staan.

Als voorbeeldprojecten aansluitend op de Praktijk café worden genoemd Het bezoekerscentrum Staatsbosbeheer Nationaal Park de Grote Peel en het Ecodorp Boekel.

Het blijkt maar weer dat we niet snel zijn uitgepraat over dit onderwerp en we hebben behoefte aan meer praktijkvoorbeelden om te laten zien hoe het ook kan!

 

Het volgende ViBA-praktijkcafé zal plaatsvinden op 14 februari met als onderwerp/thema: Gevelopeningen en beglazing.

 

 

 

 

 

 

VIBA

VIBA

Scroll naar boven

VIBA nieuwsbrief

Schrijf u in op onze nieuwsbrief

Managed by Kjenmarks - Wordpress & SEO specialisten