Stadslawaai en de symboliek van geluid in de 20e eeuw
prof.dr. Karin Bijsterveld
Klachten over lawaai zijn van alle tijden. Maar vanaf het eind van de 19e eeuw werd in het Westen vooral veel over het geluid van moderne technologie geklaagd. Een paar decennia later werden overal anti-lawaai-verenigingen opgericht. De leden ervan organiseerden campagnes, conferenties en tentoonstellingen om de herrie van fabrieken, treinen, auto’s, radio’s en grammofoons aan de orde te stellen. Die openbare discussie gaat tot op de dag van vandaag door.
In haar boek Mechanical Sound onderzoekt Karin Bijsterveld waarom het lawaai van technologie niet meer van de publieke agenda verdwenen is. Dat doet ze aan de hand van vier druk bediscussieerde vormen van lawaai in Europa en de Verenigde Staten tussen 1875 en 1975: industrieel lawaai, verkeerslawaai, het lawaai dat buren elkaar met behulp van audio- apparatuur aandoen, en vliegtuiglawaai.
In haar lezing “Een duivelse symfonie” bespreekt Bijsterveld met behulp van plaatjes én geluiden hoe in het Westen het probleem van verkeerslawaai in de eerste helft van de 20e eeuw werd besproken en aangepakt. Vervolgens beantwoordt ze de vraag waarom de lawaaiproblematiek in brede zin ook daarna op de publieke agenda is blijven staan.
Personalia:
Karin Bijsterveld is hoogleraar wetenschap, technologie en moderne cultuur aan de Universiteit Maastricht.