Hart, Hoofd en Handen
Transition towns; een organische olievlek.
‘Transition towns’ is een mondiale beweging van dorpen, steden, streken, eilanden en wijken. Buurtbewoners nemen daarin zelf het initiatief om in bestaande buurten een duurzame overgang tot stand te brengen.
Donderdagavond, 2 juni togen twee Knijpkatters naar het VIBA Cafe voor een lezing over dit inspirerende initiatief. Het gebouw waarin de VIBA/ SVE gehuisvest is, bleek zelf in transitie. Steigers en omleidingen te over, maar ergens in al die verandering, ontdekten we een gezellige ruimte, koffie en thee en een beamer, klaar voor de start.
Twee bevlogen jonge mensen; Linder en Alex uit de Amsterdamse wijk De Pijp, inspireerden deze avond. Allereerst met de film: “The story of stuff” waarin eenvoudig werd geïllustreerd hoe wij allerlei bronnen (olie, regenwouden, gas, mineralen) van de aarde uitputten en tot (vaak) ongezonde producten omvormen. Met behulp van allerlei toxische chemische toevoegingen. Dit alles onder het motto: Consumeren is nodig voor onze economie. Uit onderzoek in de VS blijkt dat 99% van de goederen die men daar koopt al in zes maanden is geconsumeerd, of weggegooid. Daaruit ontstaat weer een enorme hoeveelheid afval. Het proces van verwerking van afval zorgt vervolgens weer voor het vrijkomen in de atmosfeer van de toegevoegde toxische stoffen. En ook onze oceanen, waarin van alles en nog wat gedumpt wordt, zitten vol plastic deeltjes. Ons lineaire systeem van ontginnen, produceren, consumeren en weggooien vergiftigt onze planeet en is totaal niet afgestemd op het ecologische evenwicht van onze planeet.
In Engeland is men in reactie op deze film begonnen met het initiatief van Transitions Towns (TT) begonnen. Met een begin van een omkering in ons bewustzijn. Men ging op zoek naar mogelijkheden en middelen om op allerlei niveaus duurzamer te leven op locaal niveau. Niet alleen op het gebied van energie en isolatie, maar ook op terreinen van voeding, onderwijs, architectuur en zorg. Op weg naar een samenleving die niet langer schadelijk is voor onze planeet en onszelf. Wijkbewoners gaan in diverse werkgroepen aan de slag, niet alleen om allerlei ideeën te ontwikkelen, maar ook de uitvoering ervan voor hun rekening te nemen. Vervolgens gaat men in overleg met instanties en de plaatselijke politiek. Er is bijvoorbeeld ook een ‘ecobieb’ in De Pijp waar je lid van kunt worden door twee boeken in te leveren. Die boeken blijven van jou, maar anderen kunnen ze lezen, het lidmaatschap kost niets. Er zijn eveneens activiteiten voor kinderen en er worden lessen gegeven op middelbare scholen. In het Sarphatiepark dat aan De Pijp grenst, wordt samen met de tuinman geëxperimenteerd met ‘eetbare’ paden. De bio-winkel en allerlei kleine bedrijven uit de wijk maken ook onderdeel uit van het project.
Het proces verloopt gefaseerd volgens 12 stappen en wordt in een ‘open ruimte’ (in de vorm van open, creatieve gezamenlijke gesprekken) ontwikkeld. Dat gebeurde ook deze avond na de introductie. Het basisprincipe van TT is de samenwerking van hart, hoofd en handen en de kracht van de gemeenschap is de drijfveer. Er wordt onderzocht wat voor kwaliteiten aanwezig zijn in de wijk en die worden naar vermogen ingezet in allerlei werkgroepen. Zo worden zoveel mogelijk mensen actief betrokken bij de omvorming. Om één en ander te realiseren worden er ook allerlei workshops en cursussen georganiseerd.
Na de introductie gaan we zelf in die ‘open ruimte’ aan het werk. Linder van den Heerik, initiatiefnemer van TT-DE Pijp vraagt ons mee te denken over een flat met huurwoningen in Amsterdam. Alex, een vrouw die daar een woning heeft, wil in samenwerking met de woningbouwcorporatie een transitie van dat gebouw in gang zetten. Met elkaar gaan we aan het werk, met ideeën, suggesties en kwaliteiten. Het wordt een levendige uitwisseling van organisatiedeskundigen, milieutechnici, architecten, publicisten en initiatiefnemers van duurzame projecten. Een bijzondere manier om elkaar snel te leren kennen en een project gezamenlijk te ondersteunen met onze kwaliteiten. Een metafoor voor de stijl waarin TT werkt. Praktisch, samenwerkend, lichtvoetig, open en creatief. Wat ik er mooi aan vind is dat iedereen op eigen wijze mee kan doen.
Voor meer informatie is er het boekje: Basishandleiding Transition Towns. Door Ben Brangwijn en Rob Hopkins.
De term ‘Transition Towns”, Transition Towns.nl en De Pijp; transition towns, geeft ook veel hits op internet.
Veel plezier ermee! Soumya Koning.