VIBA Café: Dolf Bakker
High tech analyses voor Low-tech duurzame woningen
Verslag VIBA-café op 11 mei 2023
Met parametrisch ontwerpen komen tot een optimaal duurzaam ontwerp
Dolf Bakker (zie ook eerder interview) vormt met 2 partners het adviesbureau Climetric (https://nl.climetric.design/), gestart in 2018. Ze werken wereldwijd samen met een aantal ZZP’ers uit diverse landen. Doel is het optimaal verduurzamen van projecten, zowel nieuwbouw als bestaande bouw, zowel woningen als scholen en overige utiliteitsgebouwen.
Ze werken met een zeer uitgebreid (3D-)rekenmodel op uurbasis waarmee een groot aantal (tot zonodig vele duizenden) varianten berekend wordt en waarmee tot een optimale keuze gekomen kan worden qua onder andere comfort, daglichttoetreding, energieverbruik, stikstofuitstoot en kosten qua investering en gebruikskosten door de jaren heen (total cost of ownership). Er zijn allerlei variabelen in te voeren zoals gebouwvorm, oriëntatie, indeling/zonering, glasoppervlak, isolatiedikten, installatieconcepten, materiaalsoorten, comforteisen en bezonning. Vanzelfsprekend wordt gerekend met het plaatselijke klimaat.
Ook is het mogelijk om naar extremer weer te kijken, dit door de data aan te passen.
Uit ervaring blijkt dat het erg belangrijk is om te rekenen met alle aanwezige binnenmuren.
Bij de advisering heeft het bureau een voorkeur voor relatief eenvoudige maatregelen zoals extra goed isoleren, beschaduwing door dakoverstekken en vegetatie, koeling en voorverwarming van ventilatielucht via grondbuizen (earth tubes) en koeling/verwarming via PCM’s (Phase Change Material). Iemand uit het publiek heeft zeer goede ervaring met PCM’s op zijn werkplek: het werkt echt goed.
Ze hebben geen gezamenlijk kantoor en werken vaak ‘op afstand’. De benodigde informatie zoals ontwerpschetsen of bestaande plattegronden krijgen ze dan aangeleverd. Soms laten ze, in het geval van een bestaande situatie, door de opdrachtgever een video maken om een beter beeld te krijgen. Op hun site staan een viertal mogelijkheden voor advisering, van een ‘inspiratiedocument’ tot een ‘parametrische simulatie’ waarbij uitgebreid gerekend wordt om de optimale combinatie van maatregelen te vinden.
In de presentatie komen diverse projecten aan de orde waarbij Dolf enkele zaken toelicht.
In Kaapstad (Zuid-Afrika), waar Climetric begonnen is, hebben ze de nieuwbouw van de ‘Green School’ geadviseerd. Een leuk project, vooral ook omdat het onderwijs voor de kinderen daar helemaal gericht is op duurzaamheid.
Afb. 1: De ‘Green School’ in Paarl, Zuid-Afrika, met diverse relatief eenvoudige ‘passieve’ maatregelen zoals een dakoverstek.
Ook in Zuid-Afrika, het Hazendal automuseum paviljoen. Ondanks het vele glas (de auto’s moeten goed te zien zijn!) is dankzij het grote dakoverstek en grondbuiskoeling geen airco nodig. De door Climetric gemaakte berekeningen blijken, het gebouw staat er nu 3 jaar, goed te kloppen met de werkelijkheid.
Afb. 2: Paviljoen Hazendal.
Verder komen er enkele bestaande woningen in ons land aan bod die aan renovatie toe waren. Vaak kwamen relatief eenvoudige maatregelen als beste naar voren zoals extra goed isoleren, het toepassen van een warmtepomp, het op de juiste plek aanbrengen van PV-panelen en in bepaalde vertrekken drievoudig beglazing. Bij een villa met veel glas op het zuidwesten bleek het voldoende te zijn om enige extra zonwering, extra dakisolatie en extra natuurlijke ventilatie via nieuwe dakramen aan te brengen.
Afb. 3: Renovatie villa in Huizen.
(verslag Frank Stofberg)