In mijn studietijd was het boek “learning from Las Vegas” van architect Robert Venturi een populair boek, waarin betoogd werd dat de oppervlakkige architectuur van reclame, billboards en schijngevels ook mooi kan zijn. Het boek vormde daarmee een duidelijk inleiding in de postmoderne architectuur, die in de jaren 80 van de vorige eeuw in zwang raakte.
Op zondag 16 augustus heb ik met veel belangstelling gekeken naar de uitzending van het VPRO-programma Zomergasten met als gast landschapsarchitect Adriaan Geuze. Tijdens de uitzending liet hij het voor veel mensen bekende beeld de meubelboulevard bij Leiderdorp zien vanaf de A4, op de grens met het Groene Hart. De gevelwand, die veel aandacht vraagt door de scheve gevels met reclame, zou in het boek van Robert Venturi niet misstaan hebben. De vergelijking met Las Vegas gaat natuurlijk mank, maar de oppervlakkigheid spat ervan af.
Adriaan Geuze betoogde terecht dat in het huidige Nederland de visie ontbreekt over hoe we ons land verder moeten inrichten. Hoewel Nederland een rijke traditie heeft op het gebied van landschappelijke en stedelijke inrichting heeft de Rijksoverheid zich hier volledig uit teruggetrokken en de verantwoordelijkheid overgedragen aan lagere overheden en de private marktpartijen. Daardoor ontbreekt er een overkoepelende visie en ontbreekt steeds meer een goed samenhang tussen stedelijke en landschappelijk gebieden.
Afgelopen zomer was ik in Los Angeles en ik heb daar met verbazing gezien hoe deze stad in elkaar zit. Los Angeles en aangrenzende gemeenten beslaan een oppervlak zo groot als de Randstad. Er wonen ca 18 miljoen mensen. Alles is bebouwd en de enige structuur die herkenbaar is zijn de wegen die als een grid door de stad zijn getrokken. Er is bijna geen openbaar vervoer, alles staat door elkaar, met een woud van reclame en soms zelfs fabrieken tussen winkels en appartementen. Kortom het is een stedelijk jungle. Toen ik daar was dacht ik “wat hebben wij het toch goed voor elkaar in Nederland”.
Dankzij een sterke Rijksoverheid en een duidelijke visie op de inrichting hebben we in ons land een heel goed openbaar vervoer systeem, een groen hart in de Randstad en goed geconserveerde historische binnensteden. Maar wat gebeurt er in de naaste toekomst nu de Rijksoverheid zich heeft teruggetrokken en visie ontbreekt? Gaan we de rest van Nederland zo inrichten als bij Leiderdorp? Wordt de Randstad uiteindelijk een soort Los Angeles? Het zou goed zijn als de Rijksoverheid de regie weer in handen neemt en een visie ontwikkelt, want in Los Angeles wil ik niet wonen.
Joop Bensdorp
voorzitter bestuur