Dit jaar 2021 bestaat de VIBA 45 jaar. Op 11 september vieren we dat bescheiden in kleine kring bij ANNE. In de aanloop daartoe interviewen we de twee VIBA-leden van het eerste uur die gelijk met Renz Pijnenborgh in 1987 werden ingeschreven.
We beginnen met de jongste, Sjap Holst: Het is nodig om jongeren de handen te laten gebruiken, waardoor ze later een déjà-vu beleven…..
Wie ben je?
Mijn naam is Sjap Holst. Sinds 1985 ben ik architect en lid van de VIBA sinds de oprichting.
Desgevraagd voegt Sjap toe dat hij ook nog een gezin heeft: eega Ineke is schilderend kunstenares en hun oogappeltjes zijn niet ver van de boom gevallen: de jongste dochter (31) is architect (“ja , echt toeval!”) en hun drie jaar oudere dochter is architectuur-historicus.
Wat doe je?
Tot op heden heb ik een éénmans architectenbureau ECO-DESIGN en geef ik les in bouwtechniek aan de TU-Delft. Maar aangezien ik nu de pensioenleeftijd gepasseerd ben, bouw ik mijn activiteiten als praktiserend architect af, om vervolgens alleen nog maar een adviserende rol te spelen in de bouwwereld en met name het gezonde bouwen en wonen. Ik ben nu met mijn laatste project bezig: mijn eigen woonhuis in Geldrop: verbouw en renovatie van een bungalow uit 1975.
We kijken op de website: http://artchitecture.nl
en zijn verrast door de veelzijdigheid. Er staan vele projecten op, waarbij het door Nederlanders bij Barané in de Franse Pyreneeën gestarte bezinnings- en verblijfsoord opvalt. Há, dat ligt aan de GR10 en bekende fietsroutes. Dan blijkt Sjap ook graag te fietsen. En méér sporten hem liggen. Hij woonde tien jaar in Italië waar zijn vader bedrijfsarts was bij Euratom. Dus veel skiën en ook motorcross. Vorige zondag heeft hij nog 125 km gefietst en daar was een man bij van 88 die hij amper bij kon houden. “Dat geeft mij goede moed.”
Waarom ben je VIBA lid?
In 1983 ben ik aan de TH Eindhoven als bouwkundig ingenieur afgestudeerd bij prof. Arch. Mag. Peter Schmid. Peter is de initiator van de VIBA en hij heeft mij zeer geïnspireerd met zijn denkwijze op het gebied van gezond bouwen en wonen. Als student was ik betrokken bij de oprichting van de SIBA (Studentenvereniging Integrale Biologische Architectuur), een tegenhanger van de VIBA. Tijdens mijn studie kwam ik er achter dat ik mij niet kon vereenzelvigen met de manier waarop toentertijd gebouwd werd: roofbouw, onpersoonlijk en ongezond. Zoekende naar alternatieven kwam ik bij Peter terecht en er ging een wereld voor mij open… Logisch om je dan aan te sluiten bij de VIBA.
Bestaat de SIBA nog?
Ik denk met het vertrek van Peter Schmid niet meer. Na mijn afstuderen heb ik ze uit het oog verloren. Als de VIBA weer voet aan de grond kan krijgen in Delft, is er wellicht voeding om een SIBA weer op te richten. Na 17 jaar moet ik volgens de regeltjes stoppen met lesgeven, dus mijn contacten verdwijnen helemaal.
Waar gaat het met de VIBA naar toe?
In de beginjaren van de VIBA was alles nog pionierswerk en het gedachtegoed moest nog verspreid worden. Dat was de taak van de VIBA toen. Tegenwoordig is veel van de VIBA overgenomen in de reguliere bouwwereld, maar nog lang niet ver genoeg! Vooral humane en gezondheid aspecten, items die moeilijk kwantificeerbaar zijn, schieten nu nog tekort. Daar ligt volgens mij de kern van de rol van de VIBA nu en in de nabije toekomst: humaan, ecologie en gezondheid in de bouw promoten. Dit betekent niet alleen dat we terug naar af moeten (ook al ben ik van de oude stempel…) maar dat we, in de huidige context, mensen en vooral jongeren moeten inspireren tot het realiseren van een betere en gezondere leefomgeving, een wereld vraagstuk dat aandacht vraagt op allerlei fronten.
Hoe dan?
Het boeiende binnen de VIBA vormen de vele vakgebieden. De combinatie van al onze vakcollega’s > daar gaat een enorme kracht van uit. De drijfveren waarin we geloven: daar kunnen, nee móeten we iets mee! Kern vormt het humane, menselijke. Alles heeft impact op onze geest: gevoel, beleving, verhoudingen, ruimtelijkheid, materialen, lucht, licht, straling. Als er eens een goede documentaire gemaakt zou worden vol interviews met mensen die elke dag beleven wat de VIBA tot stand heeft gebracht tot nu toe. Mensen die in een huis wonen dat volgens de bouwbiologische principes gebouwd is.
Ervaring is de beste leermeester?
Wij zijn steeds meer beeldend en kwantitatief ingesteld, maar kwalitatief en vooral de menselijke beleving, daar schort het aan. Dat is heel moeilijk te rijmen met onze digitale wereld. Daarom sneeuwen we ook onder. Ik denk bij voorbeeld dat de tijd rijp is om weer leembouw cursussen te geven.
Sjap vertelt enthousiast hoe zijn loopbaan begon. In 1990 was hij zonder opdrachten platzak. Hij is toen uit noodzaak leembouwcursussen, theorie in combinatie met praktijk, gaan geven. Inspiratie hiervoor kwam van een leembouwpraktijkproject tijdens zijn studietijd in 1982: een VIBA-groep bouwde een experimenteel huisje van leem onder leiding van Peter Schmid bij kasteel Nieuw Herlaer te Halder. Deze leem-ontdekking was zijn leukste ervaring ooit bij de VIBA. Tot zijn verbazing was er in de jaren ‘90 grote belangstelling voor toegepaste leembouw in projecten . Na een paar jaar geven van leembouwcursussen had hij zowat iedere geïnteresseerde gehad en kon hij verder met zijn bureau. Sommige oud-cursisten zijn daarna zelf met leembouw aan de gang gegaan. Dient een nieuwe lichting zich nu aan onder millennials? Op de TU leren ze wel e.e.a. over leembouw: theoretisch, maar praktisch gebeurt er helemaal niks. Door ze zelf met de handen te laten bouwen met leem, gaat er een wereld voor die studenten open.
Wat is jouw antwoord op Lonnie’s doorgeefvraag:
“Wat zou voor mij een goede stap kunnen zijn waarmee ik bio-ecologisch bouwen (bouwbiologie) in mijn woon-leef-werkomgeving Zuid-Limburg meer leven zou kunnen inblazen?”
Terwijl Lonnie aan het begin van haar carrière als bouw-biologisch architect staat, loop ik naar het einde van de mijne. Mijn laatste stap is het verwezenlijken van mijn eigen woning uitgaande van mijn eigen ideeën en geïnspireerd door het gedachtegoed van de VIBA. Hiermee wil ik tevens een voorbeeld scheppen naar de buitenwereld van hoe het zou moeten kunnen…..
Mijn doorgeefvraag luidt:
Wat kunnen jongeren leren van oude VIBA genoten?
Sjap vult aan: “Vroeger werd er over gevoelskwesties gesproken; niet alles was glashard bewezen. We begaven ons op een wat moeilijker, niet wetenschappelijk terrein. Ik ben lid van werkgroep Een VERADEMING. Daar praat ik met de oude garde over onder andere dit soort onderwerpen. Ik zal je een foto sturen van ons samen op een bankje tijdens één van onze bijeenkomsten.”
