Pieter Hennipman: “Wij zijn een chemische reactie – máák er wat van!”
Wie ben je?
“Pieter Hennipman en ik ben bouwbioloog met specialisatie vocht en schimmels.”
En verder?
Onze gast vertelt graag kort en feitelijk. Dus beetje doorvragen is een uitdaging. Zoals over zijn grootvader – ook Pieter – een van de bekendste economen na WOII en hoogleraar aan de UvA.
“Ja leuk om zo’n beroemde opa te hebben. Hij was een van de eerste economen die natuur belangrijk vindt. De drie belangrijkste economen van Nederland zijn: Pierson, Tinbergen (Nobelprijs winnaar) en Hennipman. Een van zijn leerlingen was Arnold Heertje die veel meer de publiciteit zocht. Familie Grapje: Als er in een interview met Heertje het woord Hennipman niet stond, was het een slecht interview!”
Pieter vertelt verder. Zijn vader had een bouwbedrijf met specialisatie vochtwering, dus de appel viel niet ver van de boom. Junior anno 1971 studeerde voor ingenieur constructeur aan toen HTS Haarlem. Hij werkte bij diverse woningbouw corporaties en later voor zichzelf. Vaak zegde hij z’n baan op om een reis te maken. Hij begon met het organiseren van expedities en reizen en een solo roei-expeditie over de Atlantische Oceaan in 2008.
Van november 2009 tot februari 2010 reisde hij door Argentinië en Chili in een Peugeot 203 uit 1956. Om er een paar te noemen.
Wat doe je?
“Al een jaar of 15 probeer ik mensen uit te leggen dat het belangrijk is om in harmonie met de natuur te bouwen. Maar helaas lijkt het aan dovemans oren besteed. Gelukkig is de bouwbiologie een heel erg breed werkgebied. Niet alleen hoe bouw of renoveer je gezond? Ook het nameten is een zeer belangrijk onderdeel. Er zijn ten slotte meer ‘conventionele’ gebouwen dan bouwbiologische. Ik ben een van de weinige Nederlandse meettechnici IBN [Instituut für Baubiologie + Nachhaltigkeit / baubiologie.de] De meettechniek is in drie hoofdgroepen verdeeld: straling, chemische stoffen en microbiologie.
Ik richt me vooral op vocht- en schimmelproblemen. Er zijn zoveel gebouwen waarvan de vochthuishouding verkeerd is. Er is nog veel ontwikkelingswerk te doen. Kijk op mijn site Eco-wise.eu en vind talloze artikelen en blogs: < klik HIER > https://www.eco-wise.eu/
Mythe nummer één: bewonersgedrag. Mijn stelling is dat bij normale bewoning er geen schimmel kan groeien in een gebouw. Er is altijd een lekkage of netter gezegd een derde oorzaak. Zolang gebouweigenaren denken dat het aan de bewoning ligt en niet aan het gebouw is er nog veel ontwikkelingswerk te doen…
Ik reageer veel op artikelen in de krant. Dan komt er géén reactie van de krant op mijn voorstel dat ik met de journalist erbij kan aanwijzen waar de oorzaak van het vocht- en schimmelprobleem zit.”
Hoe werd je bouwbioloog?
“Ik werkte bij Woonstichting De Key en men wilde wat met duurzaamheid. Dat werd een extra laag verf op de onderdorpel! Er moest meer zijn. Zoekend kwam ik bij IBN, de bron. Daar heb ik mijn opleiding gedaan.”
Waarom ben je VIBA lid?
“Tja dat is een goede vraag. Misschien omdat Wilco dat zo vaak aan me gevraagd heeft. Nee, we moeten met elkaar samenwerken om tegengas of – gewicht te bieden aan de enorme milieuvervuiling die er is. Sinds de uitvinding van kunststoffen en chemische bestrijdingsmiddelen staat het leven op aarde onder druk. De vervuiling is zó groot dat er al plastic in je hersenen zit. Dus niet meer alleen in al het water op aarde, óók in je hersenen!
De bouwbiologie is het antwoord op al deze problemen. Omdat de bouwbiologie alles integraal benadert en overal verbanden aangeeft. Dat plastics gevonden zijn in hersenen verbaast me niets. Fijnstof wordt steeds kleiner en er is steeds meer fijnstof. Veel fijnstof bestaat uit plastics. Gepulste elektromagnetische straling [mobiele telefoon, wifi etc.] maakt het bloedhersenvlies poreus. Zo kunnen grotere deeltjes vanuit jouw bloed in jouw hersenen komen.”
Waar gaat het met de VIBA naar toe?
“Er is kennis genoeg binnen de VIBA. Maar zijn we sterk genoeg om projectontwikkelaars te overtuigen? Kunnen we nieuwe woonwijken bouwen volgens de bouwbiologische principes. De oorsprong van de bouwbiologie ligt in de slaapkamer, want dat is de belangrijkste ruimte, je bent er een derde van leven.
Inmiddels is het werkgebied van de bouwbiologie letterlijk vergroot. Van slaapkamer tot stedenbouw. Hele steden zijn volgens de bouwbiologische principes te bouwen. Waterbuffering, schaduw, voetgangers als gelijke verkeersdeelnemers, decentrale energieopwekking, lokale bouwmaterialen en methodes.”
Klimaat of milieu?
“Het klimaat verandert, dat is een gegeven en dat gebeurt al miljarden jaren. Miljoenen jaren hebben we ons daarop aangepast. Daarnaast heb je ‘het milieu’, belast met alle kunstmatige chemische stoffen. Ik heb hier dit overzicht waarin we toen uitkwamen op 13.000 milieu gerelateerde doden per jaar. Hoeveel aandacht kreeg dat? Als een kind bij geboorte al 200 lichaamsvreemde chemische stoffen in z’n bloed heeft en in jouw of mijn bloed zitten er al zo’n 400. Je kunt er zelf niet eens vijf opnoemen! Over een paar jaar zitten er meer plastics in de zee dan levende organismen. Gemeten in massa!
Ach, voor de planeet maakt het niet uit, die blijft bestaan. Maar als je het menselijk leven wilt beschermen…. De natuur is gebaseerd op overvloed. Jouw appelboom levert meer appels dan je zelf kan opeten. Maar alle plastic is eenrichtingsverkeer. We zijn verleerd dingen te doen die voor de natuur goed zijn. Kijk deze film uit 2006 “Die Chemiefalle” (klik HIER), Die Chemiefalle – YouTube die toont dat al aan. Er is asbest gevonden op de noordpool. Voorbeelden te over!
Bouwbiologie stelling: Het enige klimaat of milieu waar jij invloed op hebt, is het milieu thuis. Het begint in de slaapkamer. Jij kan zelf kiezen welke materialen je in jouw slaapkamer hebt. Een bed van staal of van hout, chemische verf of natuurverf, led lamp of halogeen, laminaat of wollen tapijt.
Ik woon in Amsterdam Tuindorp, 100 jaar geleden gebouwd, naar de ideeën van Ebenezer Howard. Bijna volgens bouwbiologisch gezonde normen. En Bijna Utopia!” Utopia is wel een ideale wereld die bereikt kan worden, volg simpel gezegd de bouwbiologische richtlijnen.
Wat is jouw antwoord op de doorgeefvraag van Crisow (interview zie VIBA website):
Welke kansen zie jij voor de “vergeten houtsoorten” zoals die uit stedelijk beheer geoogst worden?
“De bouwbiologie gaat uit van lokaal. Waarom met bouwmaterialen eerst de halve wereld afreizen om ze ergens te gebruiken. Als een boom inderdaad gekapt moet worden, kan je het hout beter gebruiken om er iets mee te maken. En niet direct in de onnodige vuilverbrandingsoven te gooien.”
Wat is jouw doorgeefvraag?
“De bouwbiologie bestaat nu zo’n 50 jaar en we zijn nog steeds aan het pionieren. Vroeger was de boodschap: let op dit is niet goed. Nu is de boodschap, kijk hoe mooi en hoe fijn deze natuurlijke materialen zijn. Helaas komen beide boodschappen niet over bij de beslissingsnemers.
Hoe krijgen wij als ecologische bouwers onze belangrijke boodschap over bij de beslissingnemers? Zoals bij de politiek, projectontwikkelaars etc?”
Huizen en housen
Hobby’s? Fietsen, skiën, houseparties. Boekentip ;-)): Arabian Sands – Wilfred Thesiger. Grootste inspirator: zeezeiler Henk de Velde.
Nog even je hart luchten graag
Pieter met stemverheffing: “Geld heeft geen moraal.” 100 jaar nadat asbest in relatie werd gebracht met longziektes werd het verboden. De piek in het gebruik lag nog even gauw in het laatste jaar!
En: de eindgebruiker wordt gepest. Ik rij in een oude auto, oké. Ik heb vijf Peugeots van 1931 tot 1992, ik rij ze allemaal. Het is heel goed dat er milieuregels gesteld worden aan de industrie. Na verloop van tijd verdwijnen de oude apparaten. De eindgebruiker straffen met een milieuzone die in heel Europa anders is, kan echt niet. Van een auto worden er bijvoorbeeld een paar miljoen exemplaren gemaakt. Na 25 jaar zijn er nog enkele over. Dan is geen probleem, dat is rijdend erfgoed. Een oud schilderij wordt ook niet verbannen uit een museum omdat er loodhoudende verf is gebruikt tijdens het maken.
Daarnaast moeten we veel meer doen om dingen zo te maken dat het te repareren is. Om mijn opa te citeren, iedere gulden omzet geeft milieu belasting.
Maar goed ik kan wel de hele dag doorgaan met voorbeelden. Nog eentje dan. Milieu speelt werkelijk geen enkele rol. Tijdens de corona crisis werd er een proefreis georganiseerd. Dat was een vliegreis en geen busreis met een waterstof bus.
Gebouwen: in 2050 moeten alle gebouwen energieneutraal zijn. Wat nú gebouwd wordt, is al verouderd.. Aan al deze gebouwen moet over 25 jaar nog iets aan gebeuren, want gemiddeld gaat een gebouw 50 jaar mee. Doe het dan nú!!! Krijgen we in 2050 gratis energie? Nee natuurlijk niet. De bewoner moet het maar oplossen. Leg de grenswaarden niet bij de eindgebruiker, maar bij de industrie!”
Zwitserland goed voorbeeld
“Als je iets gaat isoleren, kan het alleen aan de buitenkant. De muur wordt 20-25 cm dikker. Van wie is die grond? De eerste 15 cm koop je; meer nodig? Krijg je gratis! Hier is zo’n discussie nog niet eens begonnen in Nederland. Er is geen energie probleem, het is een politiek probleem.
En zo kan Pieter nog urenlang voorbeelden geven over hoe het fout gaat en hoe het beter kan. Over de titel boven dit interview: Mijn andere opa zei: Wij zijn een chemische reactie. Maak er wat van.”
Amsterdam/Zeist, februari 2025
©️Wilco Machielse / VIBA