Interview met Peter Schmid

Groot interview met een groots mens: Peter Schmid (87)
Peter Schmid bij VIBA-Expo in Den Bosch januari 2019

 

Wie ben je?
“Ach Wilco, deze vraag is niet gemakkelijk en wellicht ook niet kort te beantwoorden :
Een mogelijk antwoord ligt namelijk op het vlak van de Ontologie, de eeuwenoude leer van het ‘Zijn’, de Ordeningen, Betekenissen en Wezenlijke Bedoelingen van het Zijn, ‘waar kom ik vandaan, wie ben ik, waar ga ik naartoe ?’ De elementaire en essentiële vragen in ons leven.”
Die dimensie komt voor mij onverwacht – dus laten we maar ‘dichter bij huis’ beginnen.…

Ik ben in Rome op 4 september 1935 geboren als Italiaan, maar door familie-omstandigheden werd ik – eigenlijk onbedoeld – Duitser, (want Wenen, waar ik met mijn ouders naartoe verhuisde, behoorde toen tot Duitsland), om na het einde van WWII ‘statenloos’ te worden. Een avontuurlijke zoektocht door verschillende ambtenaren – die het niet eens konden worden of ik Italiaan, Duitser, Kanaltaler (een Minderheid in Oostenrijk), of eenvoudig zonder nationaliteit kon of moest blijven – eindigde (gezien mijn moeders’ afkomst uit Wenen en ons verblijf toen in Oostenrijk) in het aanbod de Oostenrijkse nationaliteit door koop voor toen 3000 Schilling te verwerven. Dit bedrag was echter in die tijd van volledig devaluerend geld niet op te brengen. Na verzoek om reductie, ontving ik eindelijk de Oostenrijkse Nationaliteit voor 30 AS, die mij echter, ondanks een bevestiging van ‘Beibehaltung’ ontnomen werd. want de uitvaardiging van mijn Nederlandse Nationaliteit gebeurde toevallig kort vóór de datum van de bevestiging van het recht de Oostenrijkse behouden te mogen. Ook een jarenlange brievenwisseling daarover hielp tot op heden niet. Tenslotte meen ik niet alleen Europeaan, maar wereldburger en wellicht burger en bewoner in ons universum te zijn.”

Beentjes van de vloer bij de plaatselijke dansgroep

En beroepsmatig?
“Van beroep ben ik architect (magister architecturale), ing., bouwkundig onderzoeker en leraar op het gebied van bouwkunde (Af-Bouwtechniek), met als neven-activiteit beeldend kunstenaar, met name in tekenen. Mijn beroepspraktijk als architect mocht ik in Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland, en ook in Nederland uitoefenen. Vanuit een buitengewoon drukke tijd in Duitsland mocht ik gebouw-complexen ook in Spanje en in de V.S. realiseren, onder meer voor het Henkel concern. Dit werk was, naast mijn onderwijs- en onderzoek-ervaring reden voor prof. Wim Quist voor te stellen mij tot gewoon hoogleraar aan de TU/e te vragen en te benoemen.”

Dus van tekentafel naar lessenaar…
“Na een fantastische tijd van mijn onderwijsactiviteiten aan het Hogere Technische Educatieve Instituut (HTBLA) in Krems an der Donau in Oostenrijk (de ‘Kremser Wiege’ komt daar vandaan), vond ik in Eindhoven ergens het doel van mijn ‘Leer-dromen’. Meer dan 100 bouwkundige ingenieurs en 24 doctores – waaronder diverse internationale coryfeeën – behoren tot deze oogst. In deze ‘Wieg van Eindhoven‘, mag de VIBA als baby ook bijgerekend worden.”

Was jij ook universitair geschoold?
“Nee! Zonder ooit een opleiding daarvoor gevolgd te hebben, werd ik wel als leraar en professor gevraagd. Ik heb dan ook adequaat onderwijs-materiaal ontwikkeld, veelal door visualisaties met pictogrammen ondersteund. Langs deze weg vond ik ook een nieuwe, consistente geleding van de bouwkunde als vak-wetenschappelijke discipline. Daarover kwamen tenslotte gerelateerde boeken in Nederland, Duitsland, GB, VS, Australië alsmede in China uit. Met de MHP, de ‘Methode Holistische Participatie’ heb ik wel meer dan 100 teamwork-workshops in vier continenten geleidt.”

 

Hoe kwam je in India terecht?
“Gedoopt in de Vaticaanse Sint Pieter dom te Rome, ontving ik na kennis gemaakt te hebben met het evangelisch geloof A.B. en een tijd zónder bij een geloofsgemeenschap ingeschreven te zijn, in Rishikesh/India een inwijding als brahmaan. Met grote dank aan alle, ook niet volledig beoefende denominaties, voel ik me vandaag verbonden aan een universele religie (van de hemel). Eigenlijk ben ik als het goed is een reiziger in de kosmos (echter zonder technisch ruimtevoertuig).”

Gabriella Pal en Peter Schmid houden het droog

Pratend over India komt zijn dochter Radha Anjali uit zijn eerste huwelijk ter sprake. Zij woont in Wenen en
promoot / praktiseert de klassieke Indiase dans (‘Rada Angeli’) en cultuur in Oostenrijk. Levensgenieter Peter hoor ik over de telefoon op 1500 km lachen als ik vaststel dat zijn vrouw Gabriella even oud is als zijn dochter. Uw reporter was in 2014 een weekje ter plekke met als hoofddoel de vloer onder hun nieuwe houten woning te isoleren. Uit die tijd dateren ook diverse foto’s bij dit interview. Op 6 juli 2017 gaf Peter een lezing over zijn nieuwe ecologische huis. Overigens leerden Peter en Gabriella elkaar kennen op een symposium in Zweden (waar het walvlammetje aan ging), dat later vervolgd werd in Budapest (waar het vlammetje ontstoken werd).

Wie ben je als roeping?
“Wie ik ook ben? Wel, om in deze context ‘puntje bij paaltje’ te brengen: mijn roeping werd uiteindelijk, zelfs mondiaal, wel om één van de boodschappers voor gezond, milieusparend en duurzaam bouwen te zijn. Misschien is ‘eyeopener’ een beter woord. Als historisch bewijs mag genoemd worden, dat ik in mei 1970 (nog vóór de waarschuwingen van de ‘Club of Rome’ en voor het VN Brundtland Report ‘Our Common Future’) de eerste internationale bijeenkomst over gezond bouwen en gezond leven samen met een educatieve en een product tentoonstelling in het Bauzentrum te Wenen heb georganiseerd. Vervolgens werd dit evenement ook in de Oostenrijkse provinciale hoofdsteden met enige variaties gehouden. De mede-pioniers Hubert Palm en Anton Schneider heb ik toen als sprekers uitgenodigd, maar ze zijn uiteindelijk helaas – wel met excuus – niet verschenen.”

Wat doe je?
“Tegenwoordig maak ik nog steeds – zij het niet dagelijks – (ontwerp) studies over het construeren van dragende bouwstructuren met plantaardig materiaal (biomass-materiaal), waar hout en bambus in deze context echter niet bijbehoren, want deze bouwstoffen hebben als dragende constructies al een vaste traditie.Wél genoemd kunnen worden: riet, mais, zonnebloemen, papyrus, zeeplanten, de Jeruzalem-artisjok, hennep, vlas, lisdodde, et cetera.
Daarnaast publiceer ik erover, en ik reageer op ‘Calls for Papers’, met name voor de internationale conferentiereeks ‘Beauty in Architecture’. Deze wordt binnenkort voor de derde keer georganiseerd door de Nysa University for Applied Sciences in Polen.

 
foto rechts: TONZON-installateur Wilco en nieuwe bewoner Peter in oktober 2014

Waar woon je nu?
“In het kleine dorp Erdösmecske in zuidwest Hongarije, waar ik samen met Gabriella, die mij ter zijde staat, woon en werk. We onderhouden ook een galerie. Vanaf 2013 hebben we in deze METSCHGER KULTURHAUS GALERIE onlangs de 36ste tentoonstelling gehouden.
In dit dorp werd, naar mijn ontwerp, 2013 ook een ‘Omphalos’ gerealiseerd, een sculptuur, die op een soort navel van de Aarde, volgens een duizenden jaren lange traditie met beroemde voorbeelden in Egypte en Griekenland, positieve en vreedzame energie verspreidt.
In het verlengde hiervan is aan het begin van het zakdorpje een VredesTuinLabyrint aan het groeien. Om eerlijk te zijn groeit het wel heel langzaam, want de aarde daar is door recent intens landgebruik deels vergiftigd en deels door machinaal geweld dicht geperst.
Vrijwel doorlopend maak ik allerlei schetsen, niet alleen op reizen, waarvan steeds minder, maar ook abstract of ‘net concreet’ en ik fotografeer graag. Dansen doen we niet meer nadat ik de enig overgebleven man was geworden.
Bij mijn literatuur behoren Engelse, Duitse en Nederlandse teksten, terwijl ik bij vertaling uit het Hongaars op hulp van Gabriella aangewezen ben. De Zon-Maan Kalender en het werk van José Argüelles hebben in de laatste jaren mijn aandacht.”

 
afbeelding links: De eco-woning in 2014 in aanbouw
afbeelding rechts: Erdősmecske  ligt op twee uur rijden van Boedapest, niet ver van Pécs, de historische tweede stad van Hongarije.

Waarom ben je VIBA-lid?
“Geconfronteerd met water- en luchtverontreiniging door industriële productie en een niet meer terug te vinden artikel in de ‘Spiegel’ over een vrijwel uitgestorven familie als gevolg van de giftstoffen in het materiaal van een gefabriceerd Fertighaus, dat we bewoonden, besloot ik in 1966 zelfstandig architect (staatlich befugter und beeideter Ziviltechniker) in Wenen te worden. Daar heb ik de ‘IBA Studiengemeinschaft für integrale bio-logische architektur’ opgericht. Gedurende een decade hielden we maandelijkse bijeenkomsten met aan de doelstelling gerelateerde voordrachten. We organiseerden tentoonstellingen. We vormden een IBATEAM, met studenten van de Kremser HTBLA, en ontwikkelden een ‘gezondhuis’, het IBASAN. Dit alles vanuit mijn atelier in het centrum van Wenen.”

 

En toen van Wenen naar Eindhoven
“Kort na vertrek naar Nederland liet ik mijn adreslijst van relaties over aan Dipl.Ing. Pistulka van het net opgerichte ‘Institut für Baubiologie und Ökologie’- hét IBO.

In Eindhoven trachtte ik mijn studenten te bewegen een soortgelijke vereniging op te richten, maar voor een lange tijd wilden deze wel verantwoord ontwerpen en bouwen, maar een vereniging vonden ze niet nodig. Ondertussen lukte het wel in 1973 het ‘Genootschap voor Gezond Bouwen en Wonen’ – GGB&W in Vlaanderen mede op richten, jaren was ik daar de voorzitter van. Na een zekere inzinking van dit genootschap kwam daar tenslotte het ‘Vlaamse Instituut voor Ecologie en Bouwbiologie’ de VIBE uit voort.

Slechts na mijn inaugurele rede aan de TU/e ‘Af’Bouwen voor een integrale bio-logische architectuur’ in oktober 1975, kwam het in december 1976 tot oprichting van de ‘Vereniging Integrale Bio-Logische Architectuur’, ja onze VIBA. Dat vergde nogal wat zittingen op de biezen tegels in mijn woonkamer in de Firmamentlaan 4 (een mooiere straatnaam kon je echt niet bedenken !).

Dus, ik mag als de oprichter van de VIBA gezien worden. Ik was jarenlang vice-voorzitter en daarna zelfs nog langer voorzitter. Na wat bestuurlijke omwentelingen werd ik gewoon lid en sinds enige tijd zelfs erelid en bezitter van de VIBA-prijs.

Zo mag een antwoord op de vraag ‘Waarom ben je VIBA-lid?’ uit deze korte geschiedenis wel van zelf uitrollen.”

Waar gaat het met de VIBA naar toe?
“Om daar een antwoord op te geven, zou je een profeet moeten zijn. Waarbij de opmerking past, dat zelfs niet alle profetische perspectieven in vervulling gingen en gaan.
Maar we mogen wel dromen, en wensen uiten:
De VIBA als kennisplatform, tegenwoordig met de bijdragen in het ‘Hof van Cartesius’ te Utrecht, heeft een zeker toekomst-georiënteerd bestaansrecht. Publicaties daarover zijn zeer te wensen. Dat geldt wellicht ook voor de praktijk-cafés.
Het oude plan, een of meer (bijzondere) VIBA-Leerstoelen aan universiteiten in Nederland, en wellicht ook daarbuiten, in te stellen, is aan hervatting en realisatie toe. In der tijd hebben Michiel Haas en John Olie met mijn steun nogal wat voorwerk daarvoor verzet.
De recentelijk geuite idee een VIBA ACADEMIE op te richten, heeft mijn volle ondersteuning. Ik ben bereid bij een concrete ontwikkeling daarvoor, met mijn decennia-lange praktijk-ervaring mede te helpen.
Het is uiteraard altijd met wat werk verbonden – maar welke ‘hobby’ is dat niet?
Ook een studiedag/symposium en een tentoonstelling (en-reeks) mag best een geregeld deel van de VIBA-activiteiten worden.
Een ‘VIBA-EXPO-NIEUW’ zou misschien ook een uitdagend en veelbelovend perspectief kunnen zijn.
En ik blijf het adviseren: ga een VIBA prijsvraag organiseren!!!”

Wat is jouw antwoord op de doorgeefvraag van Michiel?
Is er een rol weggelegd voor de VIBA als je kijkt naar de enorme opgave in de komende 25 jaar voor de noodzakelijke verbetering van het bestaande woningenbestand in Nederland (het gaat om een kleine 8 miljoen woningen)?

“Mijn antwoord op de doorgeefvraag’ heb ik- meen ik – al in het antwoord op de vraag ‘Waar gaat het met de VIBA naartoe?’ gegeven. Er is genoeg gereedschap / munitie voor de vervulling van de rol van de VIBA voor de komende jaren. Van stoel tot stad, zoals dat heet. Dat duurt tot dat de VIBA overbodig gaat worden, omdat de ganse bouw dan geheel gezond, milieuvriendelijk en duurzaam is geworden. Echter ook dán blijft het nuttig ons om Harmonie te blijven bekommeren, wat de werkgroep ‘Harmonicale Ellips’ ook al goed doet.

Wat is jouw doorgeefvraag?
(Mijn spellingchecker overigens is het niet eens met deze term) – mijn vraag is meer een echt verzoek:

Steun ajb de doelstellingen van de VIBA, die meer urgentie hebben dan ooit, door praktische hulp te verlenen aan wat in het hoofdstuk ‘waar gaat het met de VIBA naartoe’ als dromen en wensen geschetst werd. Heb jijzelf misschien nog meer constructieve ideeën daarvoor?.

 
foto rechts: Peter met Jan van der Linden (zie eerder interview)

De nazit
Zoals gebruikelijk ontstaat er na het officiële interview een zijpaden-gesprek. Peter is nu 87, dus vraag ik hoe oud hij denkt te worden. “Dat bepaalt het lot, Wilco. Maar ik beloof je: als ik de 90 mag bereiken kom ik weer naar Nederland, aan de vooravond van het 50-jarig VIBA-bestaan. Ik zal mijn best doen door gezond vegetarisch bewust te eten, bewust te leven in het hier en nu met elke ochtend yoga.”

Vrede en ambitie
Peter heeft zich altijd ingezet voor de missie naar Vrede. Het Vredespad in zowel Eindhoven als Erdősmecske, waar ook het Vredeslabyrint is gebouwd, zijn daar de fysieke vormen van. Op mijn vraag wanneer er vrede komt, spreekt Peter: “Ik weet niet wat er komt, maar ik werk eraan, ook in volgende levens.”

Peter waagt zich ook niet aan scenario’s zoals ‘Hebben we een watersnood nodig voordat de dijk wordt versterkt’ maar dan voor de bouw?’ “Alles kan altijd veranderen, bij voorbeeld door politieke besluiten. ,Wat er ook gebeurt, wat voor ons, voor jou, voor mij, voor de VIBA belangrijk is, dat wij nú dát doen wat het best mogelijk is en wat wij kunnen optimaliseren.”

 
foto rechts: Als afscheid vierkant uit de fles en rond op de tong!

Een gedurfde vraag…
Mijmerend over het leven, wil ik weten hoe de voor hem ideale toespraak luidt tijdens zijn uitvaart. “Haha, ik heb een reeks toespraken met inzichten met betrekking tot verandering op mijn iPad staan.” Om vervolgens mysterieus te zwijgen.

Ik probeer verder te graven. Waar ben je het meest trots op? Maar Peter laat zich niet met concrete voorbeelden uit z’n tent lokken. “Dat ik dankbaar mag zijn.” Is ook heel mooi.

En wat nooit meer? “Dat is absoluut de dood van mijn vader. Hij was een geweldige vaderfiguur zowel voor mijzelf als mijn moeder. Hij is in WOII gebleven. Tijdens mijn geboorte was hij directeur van het Piazza Venetia, een van de eerste grote hotels in Rome, een briljant manager.”

Voor de monarchie!
Dan een grapje. “Gabriella is Hongaars en Peter Oostenrijks/Nederlands. Tijdens feestjes of bijeenkomsten stellen wij ons voor om eraan toe te voegen: Wij zijn hier om de Oostenrijks-Hongaarse monarchie te herintroduceren. Dan heb je twee reacties. De een zegt: Nou wat leuk! De ander versteent en loopt weg.”

Epiloog door Peter
“Graag wil ik toevoegen : mijn allergrootste dank aan alle leden, besturen, langdurige en tijdelijke werkgroepen en helpers aller tijden (incluis de uitgeverijen van GB&W, bovenal Van Westering én ook We Ka), alsmede de verschillende besturen van de VIBA-EXPO en het voormalig VIBA-CENTRUM, zij het met verschillende verstandhouding, en de exposanten en  participanten (bij diverse bijeenkomsten, o.a. van cafe’s, de ECOHB, het ‘Symbiosium’ niet te vergeten, etc) van de VIBA-EXPO ! Allemaal mensen die 46 jaar lang het VIBA gedachtegoed overeind hebben gehouden.”

 

 

 

Belangrijkste onderscheidingen voor Peter Schmid

Österreichisches Ehrenkreuz für Wissenschaft und Kunst, 1. Klasse,
BUNDESMINISTERIUM FÜR WISSENSCHAFT IST UND KUNST, WIEN 1986

Distinguished Worldcitizen,
Institute for Global Education, USA, 1998

Doctor honoris causa Yoga,
Vishwa unnyayan samsad, India, 1989

Samsad Intellectual Recognition WITH the honorary degree/title
Vishwa Shanti samrat,
spiritual convocation New Delhi, 1990

Golden medal (spent by the city of Lille),
, willow labyrinth, InterArch Sofia, 1998

KONINKLIJK OFFICIER IN DE ORDE VAN ORANJE NASSAU,
Niederlande, 2000

ATTESTATO DI BENEMERENZA,
intercab and ANAB, silandro, ITALIA, 2006

VIBA Prijs,
VIBA Niederlande,2008

(Erster) Ehrenbürger – dispolgar,
Erdősmecske, 2014

VIBA prijs nieuw,
VIBA Niederlande, 2017

Honorary member,
Vereniging Integrale bio-logische Architectuur – viba, nl, 2019

VIBA

VIBA

Scroll naar boven

VIBA nieuwsbrief

Schrijf u in op onze nieuwsbrief

Managed by Kjenmarks - Wordpress & SEO specialisten