“Er staat vandaag een monumentale beuk op het programma, mooi doorslapen hopelijk, dat is altijd een gokje hoe lang je hem te rotten weg moet leggen voor het felbegeerde zwarte lijnenspel.”
Dit mailt onze gast vanuit zijn iPhone terwijl hij zijn shovel bedient met een monumentale boom op de zaag. Hij heeft beloofd de basisantwoorden voor dit interview te mailen en dat kan er nu wel tussendoor, denkt hij.
En half uurtje later komt het vervolg:
“Intussen is het eerste kapje er af en kunnen we in de boom kijken, valt niet tegen. Die zwarte lijntjes (Slaap) zijn een natuurlijk verdedigingsmechanisme van de boom om schimmels te weren.”
Deze maand interviewen we:
Crisow von Schulz: een zelfverklaarde oppereikel
Wie ben je?
“Ik ben Crisow von Schulz, oprichter van stichting Stadshout in 2010. Daarvoor heb ik 25 jaar een meubelmakerij gehad, was ik dus fijnhoutbewerker. In 2008 “oogstte” ik mijn eerste stadsboom. Die liet ik op de stoep voor mijn werkplaats in planken zagen en zo begon het balletje te rollen. Ik ging mij verdiepen in de houtoogst uit Amsterdam en de uitkomsten waren even schokkend als motiverend om voornoemde stichting op te richten. Het is vreemd dat de grootste houtoogst uit stedelijk gebied komt maar geen zagerij wil het zagen. IJzerverdacht? Architecten zijn bang het te gebruiken. Ze ontwerpen top-down in plaats van bottom-up. Dankzij pilot projecten groeit de belangstelling.”
Hoho, even terug naar de kern!
< Crisow is nu circa vijf jaar VIBA lid. Ik ontmoette hem tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst, dus mijn kans gegrepen. >
Zijn vader was Duitser (Dantzig, nu Gdańsk, Crisow is dus een Poolse voornaam) en zijn moeder Nederlands. Ze waren destijds therapeuten aan de Michaelshoeve Brummen toen Crisow in 1966 geboren werd.
De antroposofie zit de familie in het bloed: Crisow zat op de Vrije School in Zeist en zijn dochter is pas afgestudeerd aan de Warmonderhof; zij gaat met haar ook afgestudeerde vriend in ‘Oost Duitsland’ een BD boerderij beginnen. “Ja, we zijn allemaal oersofen.”
Eerst kunstenaar
Crisow begon als autodidact kunstenaar. Schilderijen en zo. Bij diverse leermeesters gewerkt. De directeur van de Kunstacademie in Brussel (RHoK) bezocht zijn expositie en nodigde hem uit ‘eerst nog maar eens bij hem te komen studeren’. Terug in Amsterdam ontmoette hij een vriendin, ook kunstenaar die meubels maakte als objecten. Toen werd onze gast voor 25 jaar meubelmaker. Een creatieve outsidethebox denker.
Wat doe je?
“Inmiddels run ik – zoals hierboven verteld – een kleine zagerij die zo’n 500-1000 m3/jaar verwerkt. Wij zagen voor meubelmakers, kunstenaars, architecten en aannemers. Bij die laatste twee gaat het meestal om interieurbetimmering en gevelbekleding. Plafonds voor de vernieuwde Nederlandse Bank betrof alleen al 300 kuub. Daarnaast produceren wij producten voor de openbare ruimte: parkbanken, picknicktafels, moestuinbakken en tal van nestmogelijkheden, van mussen tot egels en bijen. Aangezien gebruik van stedelijk hout niet evident is bouwen wij nu en dan ook experimentele “paviljoens” zoals het Stadshout paviljoen in het Amstelpark, samen met Florian Eckardt gebouwd. Twee prijzen gewonnen, helemaal van vers hout gebouwd!
Zo ook het “puur populier/zero waste” Raathuis in de fruittuin van West en het innovatiepaviljoen op het Marineterrein.”
Crisow vertelt met nuchtere stem maar met bevlogen intonatie over zijn passie. Hij is duidelijk een initiatiefnemende samenwerker. Vanuit de stichting werd toch maar een BV opgericht om risico’s af te schermen maar ‘steward ownerschip’ is het doel.: “Zo’n zagerij verkoop je niet maar geef je door”.
Inmiddels zijn er in de Benelux zo’n dertig navolgers. Inmiddels is het Nationaal Hout Collectief (NHC) opgericht van alle stadshout-initiatieven bij elkaar. Producenten èn makers die met lokaal inlands hout werken.
Waarom ben je VIBA-lid?
Ik ben VIBA-lid omdat ik geloof in natuurlijke bouwmaterialen (ecologisch bouwen). Natuurlijk hoop ik medestanders te vinden bij de vereniging.
Ik weet nu niet meer zeker of ik via Florian Eckardt of Tierrafino bij de VIBA ben gekomen, dacht de laatste. Ecologisch bouwen was hoe dan ook altijd al de juiste weg voor mij, misschien komt dat door mijn Vrije School achtergrond?
Waar gaat het met de VIBA naar toe?
Voor de VIBA zie ik een rooskleurige toekomst, door jarenlange ervaring is er enorm veel expertise in het ecologisch bouwen, volgens mij de enige goede weg voor de toekomst.
Wat is jouw antwoord op de doorgeefvraag van Nathalie:
Hoe ben jij in de bio-logische bouwwereld terecht gekomen?
Door Tierrafino. Haha Catharina zat in een (sorry) ouwewijven wandelclubje waar een vriendin van Marijke Hogers (Crisow’s vrouw) ook in meewandelde. Het klikte heel erg met Carl en Catharina Giskes. We deden samen workshops Leemstucen en ecologisch bouwen. Leem en hout laten zich goed combineren.
Mijn doorgeefvraag:
Welke kansen zie jij voor de “vergeten houtsoorten” zoals die uit stedelijk beheer geoogst worden?
Ook Crisow heeft nog ‘andere’ hobby’s :
Hij verzamelt zelfgemaakte gereedschappen, vooral machines. “Zo fascinerend, dat mensen zelf hun grasmaaier gaan bouwen.”
Foto’s van twee stukken uit de collectie: kolomboor en grasmaaier
Houten lepeltjes snijden. “Het is zo’n lekkere tegenhanger van het bomenslachten. “Het fijne gepriegel is heel meditatief én rustgevend én leuk iets kleins.”
Tot slot enkele interessante linkjes:
STADSHOUT (klik) Crisow en Marijke zijn de oprichters van Stadshout. Vanaf 2008 zetten zij zich in voor behoud en lokale toepassing van het hout dat afkomstig is van Amsterdamse bomen, die noodzakelijkerwijs gekapt moesten worden. Crisow zaagt, Marijke doet de winkel.
BOEKENTIP (klik) Valérie Trouet “Wat bomen ons vertellen” volgens Crisow moet iedereen dat lezen!
MUZIEKTIPS
3e Symphonie van Gorecki. (Klik)
Holger Czukay (klik)
Ohja, nog even de verklaring voor de titel boven dit interview:
Crisow: “De term komt van ons houten lustrum, daar was een dresscode (Bos) voor het feest. Voor iedereen die zich hier niet aan hield hadden we een eikelhoedje van papier-maché (aangezien je dan een eikel bent), zie de foto met oppereikelmuts en takkenwijf ;-)))
Amsterdam/Zeist, januari 2025
©️Wilco Machielse / VIBA