#104 WHE | Spiralen en diagonalen
‘s Hertogenbosch, 28 maart 2023
Lente
We ontmoeten elkaar deze lente-bijeenkomst wederom in de tuinkas bij het kantoor van Renz Pijnenborgh in ’s Hertogenbosch. De zonnestralen maken dat het aangenaam van temperatuur is in de tuinkas. Een mooie gewaarwording in vergelijking met de temperatuur tijdens afgelopen winter-editie.
Kwadraat
Het programma van vandaag kenmerkt zich als een echte harmonicaal programma. We gaan elkaar enthousiasmeren en meenemen in het thema “spiralen en diagonalen”. Mark Dols heeft voor ons een presentatie voorbereid en deelt met ons zijn kennis over de zogeheten “lagere wiskunde” en hoe hij door zijn persoonlijke manier van denken en kijken als kind al vat probeerde te krijgen op de logica van het werken met getallen. Cijfertjes in het kwadraat!
Wat is een kwadraat nou eigenlijk precies? Heeft een cirkel diagonalen? Door gebrek aan duidelijkheid en
interpretatie tijdens Mark’s jongere schooljaren over wat bijvoorbeeld X2 nou eigenlijk is, is hij zijn eigen manier van denken en kijken verder gaan uitdiepen. Zo komt hij (en ook wij) tot de conclusie dat ieders interpretatie van wat een “kwadraat” nou eigenlijk precies is, op ieders persoonlijke en andere manier wordt belicht en kan worden uitgelegd.
Zilveren Snede
Mark toont ons het bestaan van de “zilveren snede”. De zilveren ratio. Volgens mij iets met Ö2 en dan weet ik niet meer zo goed wat ik kan notuleren! Ik leg mijn pen neer en ondanks het feit dat voor mij de cijfertjes figuurlijk gaan draaien vind ik het persoonlijk een hele boeiende presentatie. Het is mooi om te ervaren hoe Mark zijn enthousiasme deelt en overbrengt en eenvoudige handvaten tracht te vinden in ogenschijnlijk ingewikkelde getallenreeksen. Ter verbeelding stelt Mark zijn presentatie ter beschikking zodat wij bij dezen zijn verhaal als bijlage aan dit verslag kunnen koppelen.
BOL
Na het verhaal van Mark schakelen we over naar verhoudingen in de muziek. Hans legt een groot, oud boek
op tafel dat in grote hoofdletters met ‘BOL’ betiteld is. Het blijkt een afkorting voor “Bauordnungslehre” te zijn, de voorloper van de eerste Neufert*.
Aan de hand van octaven (toonladderreeksen) uit de muziek legt Hans ‘vlakken’ op tafel die verhoudingsgewijs de verschillende toonhoogtes in een toonladder visualiseren. Wat maakt dat het ene ‘interval’ tussen twee tonen wel harmonisch klinkt en wat maakt dat een ander interval tussen twee of meerdere tonen niet harmonisch klinkt? Kunnen we hier een logica aan onttrekken? Is het mogelijk om de muzikale afstand tussen twee tonen in ruimtelijkheid te vertalen? Er ontstaat een boeiend gesprek dat wederom niet door alle aanwezigen heel goed te volgen is maar wat wel aanspoort tot nader onderzoek.
* Ernst Neufert (*1900-†1986) was een Duitse architect die meubels en architecturale ruimtes standaardiseerde.
Zijn boeken, in de volksmond “de Neufert” (of Architects’ Data) genaamd, zijn in vele landen en vele talen uitgebracht. Het boek kan als praktisch naslagwerk gebruikt worden op de ontwerptafel.
Aanwezig
Hans Coppen, Mark Dols, Werner Evers, Pieter de Jong, Douwe Knol, Lonnie Koken, Trienke de Leeuw, Wilco Machielse, Renz Pijnenborgh.
Bibliografie
- Mark Dols, presentatie, 28 maart 2023, bijeenkomst Werkgroep de Harmonicale Ellips.
- Ernst Neufert, Bauordnungslehre, 1965 (exacte uitgave is bij Hans op te vragen).
- Douwe Knol, uittreksel/aantekeningen, 2003/2023 op het boek van Theo Willemze, Algemene muziekleer, 1971, Prisma.
Prognose
105e harmonicale zomer-editie
dinsdag 27 juni 2023 (óf dinsdag 4 juli 2023, exacte datum volgt binnenkort)
aanvang 14.00 uur (in nader overleg vast te stellen)
locatie: Zeldenrust (molenromp), thuis bij Hans Coppen, Molenweg 3, Thorn
titel: Leef in samenhang met de Natuur!
Kennismaking, hoe je leeft in samenhang met de Natuur door middel van woord en beeld, en enkele oefeningen. Ontdek je eigen symbolentaal, en wat is er nodig om samen te werken met de Natuur? Samenwerken met de Natuur is niet gebaseerd op zoetsappigheid maar op wederzijds respect. ~ Kris Tolomei, 24 maart 2023.
106e harmonicale na-zomer-editie
insdag 26 september 2023
aanvang 16.00 uur
locatie: tuinkas bij het kantoor van Renz Pijnenborgh, Edisonstraat 3 in ‘s Hertogenbosch
107e harmonicale herfst-editie
dinsdag 24 oktober 2023
aanvang 16.00 uur (in nader overleg vast te stellen)
locatie: BioArt Village, Oirschotsedijk 14-10, Eindhoven