‘Natuurinclusief Bouwen’ lijkt de nieuwe trend te worden cq te zijn. Binnen de context van CO2 reductie en stikstof regelingen wordt ook steeds meer gesproken over het integreren van de natuur in de gebouwde omgeving. Het gaat hierbij om het plaatsen van vogelkastjes en broedplaatsen voor vleermuizen, het creëren van groene gevels en daken, het creëren van biodiversiteit qua beplanting en het herbergen van water op het terrein en in een gebouw.
Dat dit niet de standaard oplossingen hoeven te zijn, blijkt uit bovenstaand voorbeeld van een 5-verdiepingen hoog appartementen gebouw in Turin, Italië. Niet alleen wordt bij dit gebouw op meerdere manieren groen geïntegreerd in, op en rondom het gebouw… ook de directe omgeving wordt meegenomen, waarbij het bijna onmogelijk is om te zeggen waar de tuin eindigt en waar het gebouw begint.
Los van het uitbundige groen is een zeer kenmerkend aspect de ‘ruigheid’ van de gevel en het industrialistisch gebruik van verroest staal als dragers voor de plantenbakken en diverse terrassen. Net als in de ‘echte’ natuur is alles uniek en is er geen repetitie te ontdekken. Van alle voorbeelden die te vinden zijn op het internet is dit voorbeeld wellicht het meest extreme. Het laat echter goed zien, hoe bijzonder architectuur kan worden als we durven af te wijken van de gebruikelijke oplossingen.
Los van een technische oplossing en toepassingen omtrent ‘Natuurinclusief Bouwen’, ben ik echter ook benieuwd wat voor invloed of ‘energie’ een dergelijke oplossing geeft.
Ik vraag me af wat er gebeurt als ik in dit gebouw sta. Wat voel ik en hoe “natuurlijk” is deze stedelijke natuur. Hoeveel invloed heeft het staal, de ruimtelijkheid en het aanwezige groen. Wat voor effect heeft de diversiteit aan oplossingen op mijn beleving van ruimte. Zal ik me net zo voelen alsof ik in een bos sta, waarbij iedere stap een andere ervaring geeft en waarbij het bos gedurende het jaar een transformatie ondergaat.
De enige manier om daar ‘echt’ achter te komen is om een bezoek te brengen aan het gebouw, of beter nog… gedurende een langere tijd er te wonen en te leven. Bewust zijn van je omgeving en bewust zijn van jezelf is een sleutelwoord voor een dergelijk onderzoek.
Er is echter nog een andere manier hoe je naar ‘Natuurinclusief Bouwen’ kunt kijken en dat begint met de definitie van ‘natuur’. Als we naar de natuur kijken als een verzameling van bomen, planten en dieren, dan zijn bovenstaande oplossingen inderdaad de vertaling van “Natuurinclusief Bouwen’. Als we echter de natuur zien als een complex stelsel van in- en met elkaar werkende systemen, die als doel hebben om de mens te ondersteunen, dan zijn bovenstaande oplossingen een eerste stap in de goede richting.
De natuur bestaat uit een fysieke- en een niet fysieke component, waarbij je zou kunnen stellen dat de fysieke component het laatste onderdeel is van een ingewikkeld proces. Denk hierbij aan een ijsberg, waarbij het grootste gedeelte van het ijs onder water ligt. Zo zou je een vergelijking kunnen maken met de fysieke natuur die voor ons zichtbaar is en het creatieve proces van de creatie die voor ons niet zichtbaar is. Het intellectueel begrijpen van de natuur, en daarmee het bedenken van oplossingen voor ‘Natuurinclusief Bouwen’, is zonder dit Universele principe een leeg omhulsel.
‘Natuurinclusief Bouwen’ zou zoveel meer kunnen zijn. Denk hierbij aan het gebruik van ‘organische principes’ als natuur die ontstaat door de tijd heen. Of door gebruik te maken van de ‘energie’ van de richtingen ‘Noord’, ‘Zuid’, ‘West’ en ‘Oost’, of de ‘energie’ van de elementen ‘Aarde’, ‘Water’, ‘Vuur’ en ‘Lucht’. Hoe kan een bepaalde boom of plant jou ondersteunen in je dagelijkse leven en het spirituele pad dat je bewandeld. Welke boom of plant is hier geschikt voor en is deze boom of plant ook geschikt voor iemand anders. Hoe zou een gebouw, binnen deze context, eruit zien dat als doel heeft om mensen te genezen, of om mensen te onderwijzen. Welke vorm genereert welke energie en hoe kun je deze kennis gebruiken bij het vorm geven van onze gebouwde omgeving. De ‘energie’ van een kubus is compleet anders dan de ‘energie’ van een donut, om maar iets te noemen, en zal ook een andere invloed hebben op jou als gebruiker ervan.
Het plaatsen van een gebouw in de context van het ‘Waarom’ zou de eerste stap kunnen zijn richting echt ‘Natuurinclusief Bouwen’. Door alle aspecten mee te nemen, de fysieke en de niet-fysieke, ontstaat een holistische benadering van ‘Natuurinclusief Bouwen’. Het gaat dan niet om oplossingen bedenken die de natuur fysiek dichter bij de mens brengt, maar om jezelf af te vragen waarom je een bepaald gebouw ontwerpt en welke ‘natuurlijke’ principes je kan toepassen om dit doel te bereiken. De context waarom je iets doet, is daarbij net zo belangrijk als de uitwerking ervan.
Michel Post / ORIO architecten/ voorzitter van de VIBA
een-holistische-visie-op-natuurinclusief-bouweneen-holistische-visie-op-natuurinclusief-bouwen
